Καθώς πλήθος κάτοικοι της Γάζας επέστρεφαν στις γειτονιές τους μετά την εκεχειρία, πολλοί αντιλαμβάνονταν τη θλιβερή αλήθεια ότι τα σπίτια τους είχαν καταστραφεί ολοσχερώς.
Η προοπτική να ξαναχτίσουν σπίτια, επιχειρήσεις και τις απαραίτητες υποδομές για να επανέλθουν σε μια κανονική ζωή στη Γάζα φαίνεται σχεδόν αδύνατη: σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, οι ζημιές αγγίζουν τα 70 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο καθηγητής Andreas Krieg, ειδικός σε θέματα ασφάλειας στο King’s College London, δήλωσε στο BBC: «Είναι χειρότερο από το να ξεκινάς απ’ το μηδέν – δεν είναι απλώς χώμα, είναι ερείπια».
Η καταστροφή στη Λωρίδα φτάνει το 84%. Σε κάποιες περιοχές, όπως στην Πόλη της Γάζας, φτάνει μέχρι το 92%, σύμφωνα με τον Jaco Cilliers, εκπρόσωπο του Προγράμματος Ανάπτυξης του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους.
Η εκτενή αυτή καταστροφή έχει δημιουργήσει τεράστιες ποσότητες μπάζων. Εκτιμήσεις από την υπηρεσία BBC Verify, βασισμένες σε δορυφορικά δεδομένα, υποδεικνύουν ότι πιθανώς υπάρχει πάνω από 60 εκατομμύρια τόνοι συντριμμιών που απαιτούν καθαρισμό.
Κάθε διαδικασία επούλωσης και ανοικοδόμησης πρέπει να αρχίσει με την απομάκρυνση των ερειπίων.
Απομάκρυνση ερειπίων
Τα εκατομμύρια τόνοι που καλύπτουν τη Λωρίδα της Γάζας δεν περιλαμβάνουν μόνο μπετόν και στριμμένο μέταλλο. Υπάρχουν επίσης ανθρώπινα λείψανα και μη εκραγέντη πυρομαχικά.
«Για λόγους ασφάλειας και ανθρωπισμού, το υπ’ αριθμόν ένα καθήκον είναι να εξασφαλίσουμε τους βομβαρδισμένους τομείς», αναφέρει ο παλαιότερος διευθυντής της JCB, Philip Bouverat.
Στη συνέχεια, απαιτείται μια διαδικασία διαλογής, διαχωρισμού και θραύσης των μπάζων. Αφού αφαιρεθούν υλικά όπως πλαστικό και μέταλλο, το υπόλοιπο σκυρόδεμα μπορεί να θρυμματιστεί και να επαναχρησιμοποιηθεί.
Έτσι θα σχηματισθούν τα θεμέλια για την ανοικοδόμηση, ωστόσο οι προσπάθειες θα προϋποθέτουν μαζικές εισαγωγές υλικών.
«Αυτό δεν μπορεί να γίνει με φορτηγά που περνούν τα σύνορα. Το πρώτο βήμα είναι να οικοδομήσουμε ένα λιμάνι βαθέων υδάτων για να μεταφέρουμε χιλιάδες κοντέινερ», πρόσθεσε ο κ. Bouverat.
Όταν ολοκληρωθεί ο καθαρισμός, μπορούν να αποκατασταθούν βασικές υπηρεσίες, όπως νερό, αποχέτευση, και ρεύμα.
Νερό και αποχέτευση
Η ύδρευση είναι άμεση ανάγκη για τους κατοίκους της Γάζας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNICEF, πάνω από το 70% των 600 υγειονομικών εγκαταστάσεων της περιοχής έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί από τις 7 Οκτωβρίου 2023.
Μετά την εκεχειρία, Ισραηλινοί στρατιώτες φωτογραφίστηκαν μπροστά από ένα εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων στην Πόλη της Γάζας που είχε πυρποληθεί, λίγο πριν την αποχώρησή τους.
Η επεξεργασία λυμάτων είναι καθοριστικής σημασίας για την αποφυγή συγκέντρωσης αποβλήτων και την εξάπλωση ασθενειών. Ιατροί αναφέρουν μεγάλα ποσοστά γαστρεντερίτιδας και κίνδυνο χολέρας σε ορισμένες περιοχές.
Δορυφορικές εικόνες οδήγησαν στην διαπίστωση των ζημιών στα βιοπύργους του εργοστασίου επεξεργασίας λυμάτων Sheikh Ejleen, που είναι κρίσιμοι μηχανισμοί καθαρισμού.
Και τα έξι εργοστάσια επεξεργασίας λυμάτων της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές, όπως αναφέρει ο Maher Najjar, αναπληρωτής διευθυντής της CMWU.
Οι εργασίες επισκευής έχουν παρεμποδιστεί από τις συνεχιζόμενες επιθέσεις και την έλλειψη εργαλείων. Ορισμένα εργοστάσια έχουν δεχθεί επιθέσεις ξανά μετά την αποκατάστασή τους.
Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) δηλώνουν ότι οι ενέργειές τους στηρίζονται σε «στρατιωτική αναγκαιότητα και διεθνές δίκαιο», για την αποτροπή της Χαμάς.
Δορυφορικές εικόνες από τον Απρίλιο του 2024 έδειξαν ότι μια μονάδα αφαλάτωσης που εφοδίαζε τη βόρεια Γάζα και την Πόλη της Γάζας ήταν ακόμα ανέπαφη, αλλά από τις αρχές Μαΐου είχε υποστεί ζημιές.
«Εξετάζουμε κατεστραμμένα πηγάδια, δίκτυα, δεξαμενές, αγωγούς. Είναι δύσκολο να εντοπίσεις από πού να ξεκινήσεις. Αρχικά, χρειαζόμαστε τουλάχιστον 50 εκατομμύρια δολάρια για να αποκαταστήσουμε περίπου το 20% των υπηρεσιών», δήλωσε ο Najjar.
«Οι συνολικές ζημίες ξεπερνούν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια».
Στέγαση
Δορυφορικές εικόνες καταδεικνύουν την καταστροφή στην περιοχή Sheikh Radwan, στο βορειοανατολικό τμήμα της Πόλης της Γάζας.
Τον Αύγουστο, προτού οι Ισραηλινοί στρατιώτες καταλάβουν την πόλη, οι δρόμοι παρέμεναν σε καλή κατάσταση. Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, μεγάλες εκτάσεις είχαν ισοπεδωθεί καθώς ο στρατός εγκαθιστούσε βάση.
Το UNOSAT εκτιμά ότι 282.904 κατοικίες και διαμερίσματα σε όλη τη Γάζα έχουν καταστραφεί ή υποστεί σοβαρές ζημιές – και αυτός ο αριθμός πιθανώς είναι υποτιμημένος, καθώς δεν περιλαμβάνει τις πιο πρόσφατες επιθέσεις.
Η ζημιά στα σπίτια αυξήθηκε απότομα στα μέσα του 2024, παράλληλα με τις επιχειρήσεις στη Ράφα.
Ο Δήμος της Πόλης της Γάζας ανακοίνωσε ότι το 90% των δρόμων έχει υποστεί καταστροφή.
Ανάλογα με την Shelly Culbertson, ανώτερη ερευνήτρια στη RAND Corporation, η διαδικασία ανοικοδόμησης της στέγασης «μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες».
«Μετά τους βομβαρδισμούς του 2014 και 2021, η ανοικοδόμηση καθυστέρησε, καθώς το Ισραήλ δεν επέτρεπε την εισαγωγή υλικών», δήλωσε.
«Αν το ίδιο συμβεί τώρα, θα απαιτηθούν 80 χρόνια. Με τη σωστή προσέγγιση, θα είναι λιγότερο».
Ενέργεια
Το ενεργειακό σύστημα της Γάζας ήταν ήδη ευάλωτο προτού ξεσπάσει ο πόλεμος. Οι διακοπές ρεύματος ήταν συχνές και πολλοί συνήθως είχαν περιορισμένες ώρες ηλεκτρικού ρεύματος καθημερινά.
Η ενέργεια προερχόταν κυρίως από γραμμές σύνδεσης με το Ισραήλ και τον θερμικό σταθμό παραγωγής ρεύματος της Γάζας, με κάποια φωτοβολταϊκά στις στέγες.
Από τις 11 Οκτωβρίου 2023, η Γάζα υφίσταται εντελώς μπλακ-άουτ. Ο σταθμός παραγωγής είναι εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης καυσίμων και πολλές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις έχουν καταστραφεί.
Περισσότερο από το 80% των υποδομών παραγωγής και διανομής ενέργειας έχουν καταστραφεί ή δεν λειτουργούν, με ζημίες που ξεπερνούν τα 494 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, της ΕΕ και του ΟΗΕ.
Η εταιρεία GEDCO αναφέρει ότι το 70% των εγκαταστάσεών της έχει καταστραφεί. Βίντεο επαλήθευσης δείχνει την έδρα της εταιρείας να πλήττεται.
Γεωργία
Δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν ότι 4 τ.χλμ. καλλιεργειών (κυρίως ελιές και εσπεριδοειδή) στα ανατολικά της Τζαμπαλίγια έχουν υποστεί ζημιές.
Η ανάλυση δείχνει ότι το 82,4% των ετήσιων και το 97% των δενδρωδών καλλιεργειών είναι κατεστραμμένα ως την 10η Αυγούστου.
Αυτό, σε συνδυασμό με περιορισμούς στη βοήθεια, έχει οδηγήσει σε λιμό στη Γάζα τον Σεπτέμβριο.
Για τον τομέα της γεωργίας να ανακάμψει, η γη πρέπει να καθαριστεί από βόμβες και νάρκες «άμεσα». «Αν είναι σε θέση να καλλιεργήσουν τη γη τους, θα μπορέσουν να αυτοτροφοδοτούνται», πρόσθεσε ο Bouverat.
Εκπαίδευση
Περίπου το 50% των κατοίκων της Γάζας πριν από τον πόλεμο ήταν κάτω των 18 ετών, επομένως η ανοικοδόμηση σχολείων είναι επιτακτική.
Τα σχολικά κτίρια χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια και αποτέλεσαν στόχους του ισραηλινού στρατού, ο οποίος τα κατηγόρησε για την υποστήριξη της Χαμάς.
Η UNRWA, υπεύθυνη για 288 σχολεία στη Γάζα, αναφέρει ότι το 91,8% των σχολικών κτιρίων χρειάζονται «πλήρη ανοικοδόμηση ή σοβαρές επισκευές».
Τα πανεπιστήμια επίσης υπέστησαν σοβαρές ζημιές: Το Πανεπιστήμιο αλ-Άζχαρ καταστράφηκε από τον ισραηλινό στρατό το Δεκέμβριο του 2023. Παρόμοια τύχη είχε και το Πανεπιστήμιο Israa, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ενωρίς ως βάση.
Διαβάστε επίσης:
Αυτός είναι ο οδικός χάρτης της Ευρώπης για την άμυνα – Η αεράμυνα, τα drones, η AI και ο ηλεκτρονικός πόλεμος
Πούτιν: Η Ε.Ε. σταμάτησε να αγοράζει πετρέλαιο από εμάς και ανέβηκαν οι τιμές
Ποια ειρήνη; – Ο Νετανιάχου βάζει ξανά στο στόχαστρο το Ιράν
