Η Ρωσία επιτέθηκε τους τελευταίους μήνες στην Ουκρανία, χρησιμοποιώντας έναν πύραυλο κρουζ, η ανάπτυξη του οποίου κρυφά οδήγησε τον Ντόναλντ Τραμπ να αποχωρήσει από την συμφωνία ελέγχου των πυρηνικών όπλων με τη Μόσχα κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του ως πρόεδρος των ΗΠΑ, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας.
Τα σχόλια του Αντρίι Σιμπίχα αποτελούν την πρώτη επιβεβαίωση ότι η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει τον πύραυλο Novator 9M729 σε στρατιωτικές επιχειρήσεις – είτε στην Ουκρανία είτε αλλού. Περίπου 23 επιθέσεις με τον πύραυλο έχουν καταγραφεί κατά της Ουκρανίας από τον Αύγουστο, σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο της Ουκρανίας που μίλησε στο Reuters. Επίσης, έχουν καταγραφεί δύο εκτοξεύσεις του 9M729 από τη Ρωσία το 2022.
Ο Novator οδήγησε τις ΗΠΑ στην απόφαση να αποσυρθούν από τη Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μεσαίου Βεληνεκούς (INF) το 2019. Η Ουάσιγκτον υποστήριξε ότι ο πύραυλος παραβίαζε τη συμφωνία και ότι η εμβέλειά του υπερέβαινε τα 500 χλμ., κάτι που η Ρωσία αρνείται. Ο συγκεκριμένος πύραυλος, που μπορεί να φέρει είτε πυρηνική είτε συμβατική κεφαλή, έχει εμβέλεια 2.500 χλμ σύμφωνα με τον ιστότοπο Missile Threat του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσιγκτον.
Το Κίεβο και οι Tomahawk
Μια στρατιωτική πηγή ανέφερε ότι ένας πύραυλος Novator που εκτοξεύθηκε από τη Ρωσία στις 5 Οκτωβρίου κάλυψε 1.200 χιλιόμετρα μέχρι να πλήξει το στόχο του στην Ουκρανία. «Η χρήση του 9M729 από τη Ρωσία, η οποία είναι απαγορευμένη από τη Συνθήκη INF, κατά της Ουκρανίας τους τελευταίους μήνες αποδεικνύει την αδιαφορία του Πούτιν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις διπλωματικές προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας», δήλωσε ο Σιμπίχα.
Ο ίδιος τόνισε στο Reuters ότι το Κίεβο υποστηρίζει τις ειρηνευτικές προτάσεις του Τραμπ και ότι η Ρωσία πρέπει να δει τη μέγιστη πίεση προκειμένου να επέλθει η ειρήνη. Σύμφωνα με αυτόν, η ενίσχυση της δύναμης πυρός μεγάλης εμβέλειας της Ουκρανίας θα μπορούσε να πείσει τη Μόσχα να σταματήσει τις επιθέσεις. Το Κίεβο έχει ζητήσει από την Ουάσινγκτον πυραύλους Tomahawk μακρού βεληνεκούς, οι οποίοι ήταν νόμιμοι καθώς εκτοξεύονταν μόνο από τη θάλασσα εκείνο το χρονικό διάστημα.
Η Ρωσία έχει δηλώσει ότι αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί επικίνδυνη κλιμάκωση. Όμως, η χρήση του 9M729 ενδυναμώνει το οπλοστάσιο της Ρωσίας με μακράς εμβέλειας όπλα, για επιθέσεις στην Ουκρανία, ταιριάζει με το στρατηγικό μοτίβο της Μόσχας να στέλνει απειλητικά μηνύματα προς την Ευρώπη ενώ ο Τραμπ προσπαθεί να αναζητήσει μια ειρηνική διευθέτηση, σύμφωνα με δυτικούς στρατιωτικούς αναλυτές.
Πίεση από Πούτιν
«Πιστεύω ότι ο Πούτιν προσπαθεί να ασκήσει πίεση ως μέρος των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία», είπε ο Ουίλιαμ Αλμπέρκ, ανώτερος συνεργάτης του think tank Pacific Forum, προσθέτοντας ότι ο 9M729 έχει σχεδιαστεί για να χτυπά εδάφη στην Ευρώπη. Η Ρωσία δοκίμασε τον πυρηνοκίνητο πύραυλο κρουζ Burevestnik την περασμένη εβδομάδα και ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι πραγματοποίησε δοκιμές ενός πυρηνοκίνητου drone/τορπίλης που ονομάζεται Poseidon.
Ο Τραμπ έδωσε εντολή στον αμερικανικό στρατό την Πέμπτη να ξεκινήσει πάλι τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, επικαλούμενος «τα προγράμματα δοκιμών άλλων χωρών». Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συνθήκη INF, που απαγόρευε τους πυραύλους εδάφους-εδάφους με βραχέα και μεσαία βεληνέκη, η Ρωσία κήρυξε μορατόριουμ για την ανάπτυξη τέτοιων πυραύλων.
Τέλος στους περιορισμούς
Στις 4 Αυγούστου, λίγο πριν την χρήση των πυραύλων στην Ουκρανία, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι δεν θα περιορίζει πλέον τις τοποθεσίες ανάπτυξης πυραύλων εμβέλειας INF που μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές. «Εάν αποδειχθεί ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί πυραύλους εμβέλειας INF, οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα να είναι πυρηνικοί, στην Ουκρανία, αυτό θα συνιστά θέμα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, όχι μόνο για την Ουκρανία», δήλωσε ο Τζον Φόρμαν, πρώην Βρετανός αμυντικός ακόλουθος στη Μόσχα και το Κίεβο.
Το Reuters εξέτασε εικόνες από συντρίμμια έπειτα από μια ρωσική επίθεση που χτύπησε ένα κτίριο κατοικίας, αποτέλεσμα της οποίας τέσσερα άτομα έχασαν τη ζωή τους στο ουκρανικό χωριό Λαπαίιβικα στις 5 Οκτωβρίου, σε απόσταση άνω των 600 χλμ. από ρωσικό έδαφος. Οι εικόνες αποκάλυψαν ότι δύο θραύσματα πυραύλων, συμπεριλαμβανομένου ενός σωλήνα που περιείχε καλωδίωση, έφεραν την ένδειξη 9M729. Ο Τζέφρι Λιούις, ειδικός σε παγκόσμια θέματα ασφαλείας στο Middlebury College, ανέλυσε τις φωτογραφίες και είπε ότι ο σωλήνας, ο κινητήρας και η επένδυση του κινητήρα ταίριαζαν με την απεικόνιση του 9M729 και οι επιγραφές καθιστούσαν την ταυτοποίηση ακόμα πιο πιθανή.
Διάφοροι πύραυλοι
Η Ρωσία διαθέτει πολλούς πυραύλους ικανούς να πλήξουν όλη την Ουκρανία, όπως οι Kalibr που εκτοξεύονται από τη θάλασσα και οι Kh-101 που εκτοξεύονται από αεροπλάνα, αλλά ο Λιούις ανέφερε ότι ο 9M729 προσφέρει κάτι ελαφρώς διαφορετικό. «Αυτό προσφέρει διαφοροποιημένα μοτίβα επιθέσεων, δυσκολεύοντας την άμυνα από τους αεροπορικούς πυραύλους και αυξάνει τον αριθμό των διαθέσιμων πυραύλων για τους Ρώσους», σημείωσε ο αναλυτής.
Η INF απαγόρευε τους πυραύλους που εκτοξεύονται από το έδαφος, διότι οι εκτοξευτές είναι κινητοί και μπορούν να κρυφτούν σχετικά εύκολα. Ο Ντάγκλας Μπάρι, ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον Novator 9M729 για επιθέσεις από το έδαφος από ασφαλέστερες τοποθεσίες εντός της ρωσικής επικράτειας. Επίσης, η Ρωσία θα ωφεληθεί από την δοκιμή του συστήματος σε συνθήκες μάχης στην Ουκρανία, αν και οι 23 εκτοξεύσεις υποδεικνύουν στρατιωτική χρήση, υποστήριξε ο Μπάρι.
