Όποιος τολμά να καταγγείλει σεξουαλική κακοποίηση στο Ιράν, γνωρίζει ότι πιθανότατα θα αντιμετωπίσει έντονες αντιδράσεις. Ίσως γι’ αυτό η νεαρή γυναίκα που κατηγορεί τον Πεγμάν Τζαμσιντί για σεξουαλική βία επέλεξε να παραμείνει ανώνυμη.
Ο Τζαμσιντί, γνωστός ηθοποιός και πρώην ποδοσφαιριστής, είναι μία δημοφιλή προσωπικότητα στην Ιρανική κοινωνία. Ωστόσο, οι δηλώσεις συμπαράστασης που έχουν γίνει μέχρι τώρα επικεντρώνονται περισσότερο σε εκείνον από ό,τι στη γυναίκα που καταγγέλλει. Κάποιοι αναφέρουν ότι πρόκειται για “δολοφονία χαρακτήρα”, κατηγορώντας την νεαρή γυναίκα για ζήλιες και συνωμοσίες εναντίον του 48χρονου ηθοποιού.
Η υπόθεση αυτή σε ένα βαθμό εντάσσεται στο κίνημα του #MeToo που επηρεάζει το Ιράν. Όμως η δημόσια συζήτηση γύρω από το θέμα αναθερμάνθηκε όταν η γνωστή δημοσιογράφος Ελαλέχ Μοχαμαντί μίλησε με τη νεαρή γυναίκα και τη μητέρα της. Η καταγγέλλουσα ισχυρίζεται ότι υπήρξε θύμα βιασμού μέσα στο σπίτι του Τζαμσιντί και ότι της προσφέρθηκαν σημαντικά χρηματικά ποσά για να σιωπήσει και να ανακαλέσει την καταγγελία της.
Η απάντηση του Τζαμσιντί
Ο Τζαμσιντί έχει αποφυλακιστεί με εγγύηση και ισχυρίζεται ότι έχει φύγει στο εξωτερικό «για οικογενειακούς λόγους». Ωστόσο, δεν παραλείπει να προβάλλει τη δική του εκδοχή, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για «βρώμικη καμπάνια συκοφάντησης» και ότι οι κατηγορίες είναι «ψέματα». Υποστηρίζει ότι θα επιστρέψει οσονούπω στο Ιράν.
Σύμφωνα με τη DW, η κοινότητα του θεάματος που γνωρίζει τον Τζαμσιντί appears διχασμένη. Ένας σκηνοθέτης από την Τεχεράνη αναφέρει ότι «εντελώς αθώος δεν είναι», αλλά δεν μπορεί να πιστέψει πως είναι και ένοχος βιασμού.
Αλλαγές στα κοινωνικά πρότυπα
Η καταγγελία αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη συζήτηση που ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες με την «υπόθεση Χάρβεϊ Γουάνστιν» το 2017, προκαλώντας σεισμικές αλλαγές στις κυρίαρχες δυνάμεις και τα κοινωνικά ταμπού γύρω από τις υποθέσεις σεξουαλικής βίας.
Στο Ιράν, το ίδιο κίνημα #MeToo αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια. Παρά τη δυσπιστία, τα κοινωνικά ταμπού και τα νομικά εμπόδια, παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές. Μετά τις μαζικές διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το 2022, μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί, της οποίας η σύλληψη είχε προκαλέσει την οργή της κοινωνίας, οι φωνές των γυναικών γίνονται ολοένα και πιο ηχηρές.
Μία ψυχολόγος από την Τεχεράνη, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της, ανέφερε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) ότι η περίπτωση της νεαρής γυναίκας που καταγγέλλει τον βιασμό ακολουθεί τη «γνωστή πορεία» από το παρελθόν, όπου «ο άνδρας εμφανίζεται ως το πραγματικό θύμα των ίντριγκων γύρω του, ενώ η γυναίκα είναι αυτή που φοβάται για την φήμη της». Ωστόσο, το γυναικείο κίνημα φέρνει στο προσκήνιο τις κοινωνικές ανισότητες. «Η σύγκρουση και η κατάρρευση των ειδώλων δεν είναι φαινόμενο που αφορά μόνο πατριαρχικές κοινωνίες όπως το Ιράν», υποστηρίζει.
Δικαιοσύνη ή όχι;
Ελάχιστες είναι οι επώνυμες γυναίκες που έχουν εκφράσει τη δημόσια στήριξή τους στην καταγγέλλουσα. Μία από αυτές είναι η ηθοποιός Μαριάμ Χονταραμί. Όπως αναφέρει στο Instagram, «σε μια κοινωνία εχθρική προς τις γυναίκες, το να μιλάς για την προσωπική σου οδύνη θεωρείται έγκλημα», ενώ η «σιωπή προβάλλεται ως ο μόνος ασφαλής δρόμος».
Το κράτος, από την άλλη πλευρά, φαίνεται να παρεμβαίνει στην υπόθεση της νεαρής γυναίκας. Μετά τη δημοσίευση της συνέντευξης με την Ελαλέχ Μοχαμαντί στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Hammihan, οι αρχές μπλόκαραν την πρόσβαση στην ιστοσελίδα. Παρ’ όλα αυτά, μία άλλη Ιρανή, που διαμένει στο Παρίσι, δημοσιοποίησε και εκείνη τις κατηγορίες της κατά του Τζαμσιντί για σεξουαλική βία.
Ερωτηματικό παραμένει αν η υπόθεση θα φτάσει στα δικαστήρια. Στο ισλαμικό δίκαιο του Ιράν, σε ακραίες περιπτώσεις υπάρχει η δυνατότητα επιβολής ακόμα και της ποινής του θανάτου για τον βιαστή. Ωστόσο, υπάρχει και η δυνατότητα «συγχώρεσης» από το θύμα, ακόμη και αν ο δράστης έχει καταδικαστεί.
