Οι διαπραγματευτές παραπέμπουν στον Τραμπ και στον Ζελένσκι για τα κρίσιμα θέματα του ειρηνευτικού σχεδίου στην Ουκρανία, σύμφωνα με πληροφορίες της Wall Street Journal.
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, διπλωμάτες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ουκρανία που ασχολούνται με αναθεωρήσεις του ειρηνευτικού σχεδίου που υποστηρίζεται από τον Τραμπ έχουν μεταφέρει τις δύσκολες αποφάσεις που αφορούν το έδαφος στους προεδρικούς ηγέτες των δύο χωρών, όπως αναφέρουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
Αξιωματούχοι από την Ουάσινγκτον αποχώρησαν από τη συνάντηση στη Γενεύη το Σαββατοκύριακο, εκφράζοντας αισιοδοξία για τις αναθεωρήσεις κατά τη διάρκεια αυτού που χαρακτήρισαν «εποικοδομητικές συνομιλίες».
Ωστόσο, παραμένουν ουσιαστικά ζητήματα διαφωνίας, ιδίως σχετικά με την κατάσταση του ουκρανικού εδάφους που επιθυμεί το Κρεμλίνο στην ανατολική Ουκρανία, το οποίο η Ρωσία δεν έχει κατορθώσει να καταλάβει σχεδόν τέσσερα χρόνια από τον καταστροφικό πόλεμο.
Το Κίεβο υποστηρίζει ότι η παραχώρηση του υπόλοιπου Ντονμπάς που συνεχίζει να κατέχει, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών πόλεων με βαριά οχυρωμένα σημεία, θα άφηνε την Ουκρανία σε κατάσταση ευαλωτότητας ενόψει μελλοντικών επιθέσεων από τη Μόσχα.
Οι διαπραγματευτές έχουν επιτύχει κοινές συμφωνίες σε ορισμένα αντικείμενα που αφορούν το σχέδιο των ΗΠΑ για τη λήξη της σύγκρουσης και έχουν μειώσει την προτεινόμενη συμφωνία σε 19 σημεία από 28, σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες.
Ωστόσο, αρκετοί από αυτούς τους αξιωματούχους, που είναι ενημερωμένοι για τις συνομιλίες, ανέφεραν ότι τα ζητήματα που σχετίζονται με το έδαφος θα καταληφθούν τώρα σε προεδρικό επίπεδο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε τη Δευτέρα ότι η χώρα του κατάφερε «να κρατήσει πολύ ευαίσθητα θέματα στο τραπέζι» κατά τις συζητήσεις στη Γενεύη την προηγούμενη Κυριακή.
Το κυριότερο πρόβλημα αφορούσε την απαίτηση του Κρεμλίνου για διεθνή αναγνώριση του εδάφους που έχει αποσπάσει από την Ουκρανία, δήλωσε ο ίδιος.
«Είναι σημαντικό να στηριχθούν οι αρχές πάνω στις οποίες θεμελιώνεται η Ευρώπη, ότι τα σύνορα δεν μπορούν να αλλοιώνονται με τη βία», υπογράμμισε ο Ζελένσκι σε live μετάδοση για Σουηδούς βουλευτές.
Ο πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για μια προοδευτική εξέλιξη στις διαπραγματεύσεις με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social. «Είναι πραγματικά πιθανό να γίνεται μεγάλη πρόοδος στις ειρηνικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας;;;», έγραψε. «Μην το πιστεύετε μέχρι να το δείτε, αλλά ίσως κάτι καλό συμβαίνει».
Και οι ΗΠΑ και η Ουκρανία δήλωσαν ότι χρειάζεται οι πρόεδροι των δύο χωρών να υπογράψουν το τελικό πλαίσιο.
Οι δημόσιες δηλώσεις των αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της Ουκρανίας άλλαξαν όσον αφορά την έκβαση της συνάντησης.
Ενώ ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι το αναθεωρημένο σχέδιο «ασχολείται ουσιαστικά με τις βασικές στρατηγικές απαιτήσεις της Ουκρανίας», η ουκρανική αναφορά της συνάντησης ήταν λιγότερο ξεκάθαρη. «Και οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν την ετοιμότητά τους να συνεχίσουν τη συνεργασία για να εξασφαλίσουν μια ειρηνική λύση που να διασφαλίζει την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας», επισημάνθηκε.
Επιπλέον, καθώς το σχέδιο των ΗΠΑ πλησιάζει στην ικανοποίηση των ανησυχιών του Κιέβου, οι πιθανότητες για αποδοχή από τη Ρωσία μειώνονται. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι αρχικές αμερικανικές προτάσεις για την Ουκρανία θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση για μια συμφωνία.
Ακολουθούν, σύμφωνα με την Wall Street Journal, τα κύρια σημεία τριβής για την αποδοχή του σχεδίου από την Ουκρανία.
Το «αγκάθι» του Ντονμπάς
Το σχέδιο των ΗΠΑ απαιτεί από το Κίεβο να παραχωρήσει βαριά προστατευμένα εδάφη στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικά σημαντικών πόλεων για τη Μόσχα.
Ο Ζελένσκι δήλωσε τη Δευτέρα ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα με το πολυάριθμο σχέδιο ήταν η απαίτηση του Κρεμλίνου για διεθνή νομική αναγνώριση των εδαφών που έχει αποσπάσει από την Ουκρανία.
Η Ουκρανία υποστηρίζει ότι η παραχώρηση του 11% του Ντονμπάς που ακόμα κατέχει θα διευκόλυνε τη Ρωσία να εξαπολύσει μελλοντική επίθεση στην χώρα.
Σύμφωνα με το αμερικανικό σχέδιο, η Αμερική θα αναγνωρίσει την παραδοθείσα περιοχή ως ρωσική, αλλά αυτή θα είναι μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη όπου η είσοδος των ρωσικών δυνάμεων θα απαγορεύεται.
Όσον αφορά το υπόλοιπο Ντονμπάς, που είναι υπό ρωσική κατοχή, οι ΗΠΑ θα το αναγνωρίσουν ως «de facto» ρωσικό, όπως αναφέρει το σχέδιο.
Σημαντικοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν το Σαββατοκύριακο ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας θα πρέπει να ξεκινήσουν με κατάπαυση του πυρός κατά μήκος των υφιστάμενων μετώπων.
Ασαφείς εγγυήσεις ασφάλειας
Το σχέδιο των ΗΠΑ στηρίζεται σε μια αμερικανική εγγύηση ασφάλειας, που αποσκοπεί να δώσει λύση στην βασική ανησυχία της Ουκρανίας και της Ευρώπης: πώς να εξασφαλιστεί ότι η Ρωσία δεν θα υποκινήσει ξανά τον πόλεμο στο μέλλον ή δεν θα προσπαθήσει να καταλάβει νέο έδαφος στην Ουκρανία.
Εάν η Μόσχα επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες θα συμμετάσχουν σε μια «συντονισμένη στρατιωτική απάντηση», όπως περιγράφει το σχέδιο.
Ωστόσο, η έκταση και η εμβέλεια αυτής της αντίδρασης δεν είναι σαφείς, ούτε και ο ρόλος των ΗΠΑ.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε την Κυριακή ότι το αναθεωρημένο πλαίσιο περιλάμβανε «ενισχυμένο μοντέλο εγγύησης ασφαλείας», αλλά δεν διευκρίνισε τι ακριβώς συνιστά αυτό.
Μέχρι στιγμής, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έχουν αποφύγει να εμπλακούν άμεσα στη σύγκρουση. Η Ουκρανία φοβάται ότι αν αναθερμανθεί ο πόλεμος, οι Δυτικοί σύμμαχοί της δεν θα προσφέρουν ικανή προστασία για να εμποδίσουν ή να αναχαιτίσουν τη ρωσική επιθετικότητα.
Μια νέα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα πυροδοτούσε την επιβολή διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και η αναγνώριση οποιωνδήποτε νέων διεκδικήσεων εδαφών από τη Ρωσία θα ανακληθεί, σύμφωνα με το σχέδιο.
Φιλοδοξίες για το ΝΑΤΟ
Το σχέδιο των ΗΠΑ δεν θα επιτρέπει στην Ουκρανία την ένταξη στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου και στο σύμφωνο αμοιβαίας άμυνας. Δημιουργεί επίσης την προοπτική ότι η στρατιωτική συμμαχία δεν θα επεκταθεί. Στρατεύματα του ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσαν να σταθμεύσουν στην Ουκρανία.
Οι πιθανότητες του Κιέβου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ παραμένουν μειωμένες, αν και το σύνταγμά του εξακολουθεί να το αναφέρει ως στόχο.
Μετά τις συνομιλίες της Κυριακής, ο Ρούμπιο δήλωσε ότι τα ζητήματα που αφορούν άμεσα το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν προσωρινά παραμεριστεί. Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαίοι ασκούν πίεση για διατύπωση στο σχέδιο που θα τους επιτρέπει να στείλουν στρατιωτική δύναμη διασφάλισης στην Ουκρανία αφού υπογραφεί η συμφωνία, κάτι που η Μόσχα απορρίπτει. Αυτή η στρατιωτική δύναμη δεν θα τεθεί ποτέ υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ ούτε θα επιτραπεί στην Ουκρανία σε καιρό ειρήνης, όπως επισημαίνουν οι Ευρωπαίοι.
«Οι διαπραγματεύσεις ήταν ένα θετικό βήμα, αλλά παραμένουν σοβαρά ζητήματα που χρειάζονται επίλυση», έγραψε ο πρόεδρος της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, στο X τη Δευτέρα, μετά από συνομιλία με τον Ζελένσκι. «Οποιαδήποτε απόφαση που έχει να κάνει με την ΕΕ ή το ΝΑΤΟ θα συζητηθεί και θα αποφασιστεί μέσω των μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ σε διαφορετικό πλαίσιο».
Το μέγεθος του ουκρανικού στρατού
Η αμερικανική πρόταση θέτει ένα όριο 600.000 στρατιωτών στο μέγεθος του ουκρανικού στρατού σε περίοδο ειρήνης, ενώ η ευρωπαϊκή πρόταση προτείνει ανώτατο όριο των 800.000.
Αυτή η διάταξη είναι λιγότερο περιοριστική σχετικά με την ικανότητα της Ουκρανίας να αμυνθεί. Πριν από τον πόλεμο, η χώρα διέθετε πολύ μικρότερο μόνιμο στρατό. Η Ουκρανία δεν δημοσιοποιεί δεδομένα σχετικά με την δύναμη των ενόπλων δυνάμεών της, όμως ο Ζελένσκι τον υπολόγισε σε 880.000 άτομα τον Ιανουάριο.
Η διατήρηση υψηλού αριθμού στρατευμάτων εν καιρώ ειρήνης θα επηρεάσει τον προϋπολογισμό της Ουκρανίας. Ωστόσο, οποιαδήποτε συμφωνία θα απαιτεί ισχυρές δυτικές εγγυήσεις προκειμένου το Κίεβο να αποδεχτεί αυτούς τους όρους.
Το σχέδιο των ΗΠΑ δεν θέτει περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας, η οποία ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το 2022.
Τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Η αμερικανική πρόταση αποσκοπεί στην αξιοποίηση περίπου 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που είναι παγωμένα από τις αρχές του 2022, εν μέρει για τη χρηματοδότηση ενός σχεδίου αναδόμησης του υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ στην Ουκρανία και εν μέρει για κοινούς επενδυτικούς στόχους ΗΠΑ-Ρωσίας.
Ωστόσο, τα περισσότερα από τα κεφάλαια είναι δεσμευμένα στην ΕΕ λόγω κυρώσεων, περιορίζοντας την εξουσία των ΗΠΑ. Οι Ευρωπαίοι θέλουν όλα τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν για την Ουκρανία και εργάζονται για ένα δάνειο που θα υποστηρίζεται από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, για το Κίεβο. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι η λήψη απόφασης για τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία απαιτεί άμεση συμμετοχή της ΕΕ.
Ο Ζελένσκι κάλεσε την Ευρώπη τη Δευτέρα να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για να διασφαλίσει ότι ο επιτιθέμενος θα πληρώσει για τον πόλεμο. «Συνεχίστε να ασκείτε πίεση στη Ρωσία, καθώς η Ρωσία συνεχίζει να σκοτώνει ανθρώπους», επισήμανε.
«Η αντιπρόταση της ΕΕ δεν μας ικανοποιεί», δηλώνει η Μόσχα
Η Ρωσία εμφανίζεται αρνητική απέναντι στην ευρωπαϊκή πρόταση που αποτελεί εναλλακτική λύση στο αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο των 28 σημείων για την Ουκρανία, επισημαίνοντας ότι αυτή δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά της.
Η δημοσιοποίηση του προσχεδίου του αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου των 28 σημείων την περασμένη εβδομάδα ενέτεινε τις ανησυχίες στην Ουκρανία και ανάμεσα στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, ότι οι κεντρικές απαιτήσεις της Ρωσίας σχετικά με το ΝΑΤΟ και τα εδάφη είχαν γίνει ήδη αποδεκτές από την Ουάσινγκτον.
Η ευρωπαϊκή πρόταση επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην ουσία και τη σημασία θεμελιωδών σημείων του σχεδίου για το ΝΑΤΟ και τα εδάφη, όπως έχει διαπιστωθεί από αντίγραφο που εξέτασε το Reuters.
«Η ευρωπαϊκή πρόταση, με την πρώτη ματιά είναι εντελώς αντιπαραγωγική και δεν λειτουργεί για εμάς», δήλωσε στους δημοσιογράφους στη Μόσχα ο Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου.
Την ίδια στιγμή, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, δήλωσε την Παρασκευή ότι η αμερικανική πρόταση για την ειρήνη στην Ουκρανία θα μπορούσε να προσφέρει μια βάση για την επίλυση της σύγκρουσης, αλλά αν το Κίεβο απέρριπτε τη συμφωνία, τότε οι ρωσικές δυνάμεις θα προχωρούσαν σε περαιτέρω προόδους.
Ο Ουσάκοφ ανέφερε ότι «όχι όλες, αλλά πολλές από τις διατάξεις αυτού του (αμερικανικού) σχεδίου μας φαίνονται αποδεκτές». Προσέθεσε ότι κάποιες θα απαιτούσαν πιο λεπτομερή συζήτηση.
Νωρίτερα, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι θα αναμένει να δει πώς θα εξελιχθούν οι συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας σχετικά με το ειρηνευτικό σχέδιο και δεν θα σχολιάσει τις αναφορές των ΜΜΕ για το σοβαρό και περίπλοκο αυτό ζήτημα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία επιβεβαίωσαν σε κοινή τους ανακοίνωση την Κυριακή, μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη, ότι συνήψεσαν ένα «βελτιωμένο ειρηνευτικό πλαίσιο», μετά από τις παρατηρήσεις των συμμάχων του Κιέβου για το προηγούμενο σχέδιο 28 σημείων της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο θεωρήθηκε υπερβολικά ευνοϊκό προς τη Μόσχα.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι η Μόσχα δεν έχει λάβει επισήμως καμία ενημέρωση σχετικά με το αποτέλεσμα των συνομιλιών στη Γενεύη.
«Φυσικά παρακολουθούμε προσεκτικά τις αναφορές των ΜΜΕ που προέρχονται από τη Γενεύη τις τελευταίες ημέρες, αλλά ακόμη δεν έχουμε λάβει τίποτε επισήμως», σημείωσε ο Πεσκόφ.
«Διαβάσαμε μια ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία, μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη, έγιναν κάποιες τροποποιήσεις στο κείμενο που είχαμε δει προηγουμένως. Θα περιμένουμε. Φαίνεται ότι ο διάλογος συνεχίζεται», πρόσθεσε.
Όταν ρωτήθηκε για τις πληροφορίες ότι το άρθρο σχετικά με την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ έχει αναθεωρηθεί, ανοίγοντας τον δρόμο για πιθανή ένταξη του Κιέβου στη Συμμαχία, ο Πεσκόφ απάντησε ότι το Κρεμλίνο δεν θα σχολιάσει τις λεπτομέρειες κανενός προσχεδίου συμφωνίας που βασίζεται σε ρεπορτάζ των ΜΜΕ.
«Είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό και περίπλοκο ζήτημα (…) Εδώ είναι κρίσιμο να βασιζόμαστε σε πληροφορίες που προέρχονται από επίσημες πηγές», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχουν σχέδια για συνάντηση αυτή την εβδομάδα μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών διαπραγματευτών.
