Μετά από μακροχρόνιες συνομιλίες στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο ομόλογός του από την Ουκρανία, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσαν ότι έχουν υπάρξει «σημαντικά βήματα» στην κατεύθυνση μιας ειρηνικής συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Παρόλο που δεν ανακοινώθηκε κάποια καθοριστική συμφωνία, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ουκρανία εκτίμησαν ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε ένα κρίσιμο και ώριμο στάδιο, σχεδόν τέσσερα χρόνια από την αρχή της ρωσικής στρατιωτικής επιδρομής.
Ο Ντόναλντ Τραμπ περιέγραψε τη συνάντηση ως «άψογη» και «εξαιρετική», προσθέτοντας ότι «βρισκόμαστε πολύ κοντά» σε μια συμφωνία μεταξύ του Κρεμλίνου και του Κιέβου. Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τις διαβουλεύσεις «πολύ ουσιαστικές» και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τον Αμερικανό πρόεδρο για την υποστήριξή του στη διαδικασία.
Χωρίς χρονοδιάγραμμα, αλλά με αίσθηση επείγοντος
Ο Τραμπ τόνισε ότι δεν έχει θέσει για την ολοκλήρωση του πολέμου, ωστόσο επισήμανε ότι «ή θα τερματιστεί τώρα, ή θα συνεχιστεί επ’ αόριστον». Πιστεύει ότι μέσα σε λίγες εβδομάδες θα καταστεί σαφές εάν οι διαπραγματεύσεις θα καταλήξουν σε συμφωνία ή σε αδιέξοδο, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για «πολύ δύσκολες» και «ακραία περίπλοκες» διαπραγματεύσεις.
Ο Τραμπ επανέλαβε ότι η πρόοδος δεν είναι αποτέλεσμα μιας μόνο συνάντησης, αλλά αποτέλεσμα μιας συστηματικής διπλωματικής προσπάθειας που διαρκεί μήνες, περιλαμβάνοντας συνεχείς επαφές και συντονισμό σε διάφορα επίπεδα.
Το «τελευταίο 10%» και τα εναπομείναντα ζητήματα
Κεντρικό σημείο της συζήτησης παρέμεινε το γνωστό «τελευταίο 10%» της ειρηνικής συμφωνίας. Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι το 90% των 20 σημείων του σχεδίου έχει ήδη συμφωνηθεί, μία εκτίμηση που επιβεβαίωσε και μετά τη συνάντηση, ενώ ο Τραμπ απέφυγε να χρησιμοποιήσει ποσοστά, επισημαίνοντας ότι «δεν είναι του γούστου του αυτή η προσέγγιση».
Τα κύρια εμπόδια σχετίζονται με την τύχη ορισμένων περιοχών στην ανατολική Ουκρανία, ιδιαίτερα την κατάσταση του Ντονμπάς, καθώς και με τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. Ο Τραμπ παραδέχθηκε ότι υπάρχουν άλυτα εδαφικά ζητήματα, αλλά εξέφρασε την ευελπιστία ότι μπορούν να επιλυθούν σε ένα συνολικό πλαίσιο συμφωνίας.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία έχει διαφορετική άποψη από τη Ρωσία όσον αφορά τα εδάφη και ότι οποιαδήποτε απόφαση πρέπει να σέβεται το ουκρανικό Σύνταγμα, τον πληθυσμό της χώρας και τα εδάφη που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Κιέβου.
Ρωσία στο παρασκήνιο και απευθείας επαφές Τραμπ – Πούτιν
Παρόλο που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν παραβρέθηκε στη Φλόριντα, η παρουσία της Μόσχας ήταν έντονα αισθητή στο παρασκήνιο. Ο Ντόναλντ Τραμπ αποκάλυψε ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία διάρκειας άνω της μίας ώρας με τον Πούτιν πριν από τη συνάντηση με τον Ζελένσκι και ότι σχεδιάζεται νέα επικοινωνία τους σύντομα.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι θεωρεί τον Ρώσο ηγέτη «πολύ σοβαρό» αναφορικά με την ειρήνη, παρά τις πρόσφατες ρωσικές επιθέσεις κατά του Κιέβου. Αναφερόμενος στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, σημείωσαν ότι ο Πούτιν «συνεργάζεται» για να τεθεί εκ νέου σε λειτουργία, προσθέτοντας ότι «δεν έχει υποστεί ζημιές από πυραύλους».
Οι εγγυήσεις ασφαλείας στο επίκεντρο
Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι υπάρχει «100% συμφωνία» μεταξύ Ουάσιγκτον και Κιέβου πάνω σε αυτό το θέμα, με τον Τραμπ να συνεχίζει να κάνει λόγο για συμφωνία σε επίπεδο 95%.
Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι θεμελιώδης πυλώνας προκειμένου να επιτευχθεί μια βιώσιμη και διαρκής ειρήνη, με τις τεχνικές λεπτομέρειες να είναι σε στάδιο διαπραγμάτευσης από τις αρμόδιες ομάδες.
Ευρωπαϊκές αντιδράσεις και διεθνής κινητοποίηση
Μετά το τέλος της συνάντησης, οι Τραμπ και Ζελένσκι είχαν τηλεφωνικές συζητήσεις με Ευρωπαίους ηγέτες. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τις συνομιλίες «καλή πρόοδο» και τόνισε ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να συνεχίσει τη συνεργασία της με την Ουκρανία και τις Η.Π.Α., επισημαίνοντας τη σημασία «σταθερών εγγυήσεων ασφάλειας από την πρώτη ημέρα».
Στις συνομιλίες συμμετείχε και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο οποίος δήλωσε ότι το Λονδίνο επιθυμεί να διατηρήσει την δυναμική των ειρηνευτικών προσπαθειών και να οδηγήσει τον πόλεμο σε τερματισμό το συντομότερο δυνατό.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να διοργανώσει συνάντηση συμμάχων του Κιέβου στο Παρίσι στις αρχές Ιανουαρίου, ώστε να εξεταστούν οι εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά η Ουκρανία, στο πλαίσιο πιθανής ειρηνικής συμφωνίας με τη Ρωσία.
«Οι χώρες της συμμαχίας των προθύμων θα συγκεντρωθούν στο Παρίσι στις αρχές Ιανουαρίου για να καθορίσουν τη συγκεκριμένη συμβολή της καθεμιάς», ανέφερε ο Μακρόν μέσω X, μετά τη συνομιλία που είχαν ο ίδιος και άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες με τους ομολόγους τους της Ουκρανίας και των Η.Π.Α.
Στο πεδίο συνεχίζεται η ένταση
Ταυτόχρονα, στο μέτωπο των συγκρούσεων η κατάσταση παραμένει τεταμένη. Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, ρωσικές κατευθυνόμενες βόμβες έπληξαν κατοικίες στην ανατολική πόλη Σλοβιάνσκ, με αποτέλεσμα ένα θάνατο και τρεις τραυματίες, υπενθυμίζοντας ότι, παρά την διπλωματική κινητικότητα, ο πόλεμος παραμένει μια καθημερινή πραγματικότητα για τους αμάχους.
Η επόμενη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες προγραμματίζεται για τον Ιανουάριο, με τις προσεχείς εβδομάδες να θεωρούνται καθοριστικές για την πορεία των διαπραγματεύσεων, προκειμένου να καταλήξουν σε συμφωνία ή σε νέα αβεβαιότητα.
