Ένα πρώην φρούριο, το οποίο βρίσκεται σε ένα νησάκι στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο, έχει βρεθεί στο επίκεντρο της ιστορίας καθώς φιλοξένησε τον Αλ Καπόνε και τα πιο αναγνωρίσιμα «αφεντικά» της μαφίας, πριν μετατραπεί σε τουριστικό προορισμό τη δεκαετία του 1970.
Η διάσημη ομοσπονδιακή φυλακή του Αλκατράζ είναι χτισμένη σε ένα βραχώδες νησί μόλις 90 στρεμμάτων, σε απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων από το Σαν Φρανσίσκο. Λειτούργησε για 29 χρόνια, κλείνοντας τις πύλες της τον Μάρτιο του 1963.
Το φημισμένο σωφρονιστικό ίδρυμα, περικυκλωμένο από καρχαρίες σε νερά με θερμοκρασία γύρω στους 12°C, είχε προηγουμένως λειτουργήσει ως φρούριο και στρατιωτική φυλακή. Από το 1934, μετατράπηκε σε πειθαρχική φυλακή, όπου κρατούνταν μερικοί από τους πιο σημαντικούς εγκληματίες. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο Αλ Καπόνε, ο διάσημος γκάγκστερ που καταδικάστηκε για παραβάσεις που σχετίζονταν με το λαθρεμπόριο, την ποτό και τη φοροδιαφυγή κατά την περίοδο της Ποτοαπαγόρευσης.
Ωστόσο, η φυλακή υψηλής ασφαλείας δεν κατάφερε να διατηρήσει τη φήμη της: αν και οι απόπειρες απόδρασης θεωρούνταν σχεδόν αδύνατες, το 1962, τρεις κρατούμενοι, συμπεριλαμβανομένου του Φρανκ Μόρις, κατάφεραν να δραπετεύσουν από το «φρούριο», με την τύχη τους να παραμένει άγνωστη.
Η ιστορία των δραστών ενέπνευσε το βιβλίο «Απόδραση από το Αλκατράζ» του Τζ. Κάμπελ Μπρους και, το 1979, την ομώνυμη ταινία με τον Κλιντ Ίστγουντ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Αξιοσημείωτη είναι και η ταινία δράσης «Ο Βράχος» του 1996, που γυρίστηκε στο νησί με πρωταγωνιστές τους Σον Κόνερι, Εντ Χάρις και Νίκολας Κέιτζ.
Λόγω της γεωγραφικής του θέσης, το Αλκατράζ είχε τριπλό κόστος λειτουργίας σε σχέση με άλλες ομοσπονδιακές φυλακές, όπως υπογράμμισε η αμερικανική σωφρονιστική υπηρεσία. Αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι όλα τα τρόφιμα και περίπου 3,8 εκατομμύρια λίτρα πόσιμου νερού έπρεπε να μεταφέρονται με πλοίο κάθε εβδομάδα, δεδομένου ότι το νησί δεν είχε καμία πηγή. Οι δαπάνες συντήρησης του κτιρίου υπολογίστηκαν στα τρία έως πέντε εκατομμύρια δολάρια.
Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της, η φυλακή φιλοξενούσε κατά μέσο όρο 260-275 κρατούμενους, αριθμός που συνιστούσε λιγότερο από το 1% των κρατουμένων σε ομοσπονδιακές φυλακές.
Το 1972, το Αλκατράζ έγινε εθνικό πάρκο, συνεχίζοντας να προκαλεί τον θαυμασμό των επισκεπτών λόγω του σκοτεινού παρελθόντος του. Σήμερα, περίπου ένα εκατομμύριο τουρίστες από όλο τον κόσμο επισκέπτονται το νησί για να δουν την πρώην φυλακή και μερικά από τα 378 κελιά της.
Το 1969, μια ομάδα Ινδιάνων ακτιβιστών, οι «Ινδιάνοι Όλων των Φυλών», αποβιβάστηκαν στο Αλκατράζ για να διαμαρτυρηθούν κατά της πολιτικής που ακολουθούσε η αμερικανική κυβέρνηση απέναντί τους. Η κατάληψη κράτησε 19 μήνες και έληξε το 1971, όταν ο τότε πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον διέταξε το FBI και τις ειδικές δυνάμεις να απομακρύνουν τους διαδηλωτές, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν φοιτητές.
