Η δισκοπάθεια, ή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, είναι μια από τις πιο συνηθισμένες αιτίες πόνου στην περιοχή της πλάτης και των κάτω άκρων.
«Αυτός ο τύπος δισκοπάθειας επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και μπορεί να προκαλέσει σημαντική δυσφορία και περιορισμούς στη καθημερινή ζωή των ατόμων», δηλώνει ο κ. Στάθης Σαμαράς, Νευροχειρουργός, Διευθυντής της Κλινικής Σπονδυλικής Στήλης και Μεγάλων Αρθρώσεων στο Metropolitan General, ο οποίος εξετάζει λεπτομερώς την κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου, από τις αιτίες και τα συμπτώματα έως τις σύγχρονες θεραπείες και τις χειρουργικές επιλογές.
Τι συνιστά την κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου και πώς μπορούμε να την αναγνωρίσουμε;
«Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι το στοιχείο που κατατάσσεται ανάμεσα στους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης και λειτουργεί ως «αμορτισέρ», απορροφώντας τους κραδασμούς και διατηρώντας την ευλυγισία. Όταν η δομή του δίσκου επηρεάζεται και υλικό από το εσωτερικό του προβάλλει ή αποκολλάται, τότε μιλάμε για κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου. Αυτή η κατάσταση μπορεί να ασκήσει πίεση στα νεύρα της σπονδυλικής στήλης ή/και στο νωτιαίο μυελό, προκαλώντας πόνο, μουδιάσματα ή αδυναμία στα άκρα, αίσθημα κόπωσης, και άλλα συμπτώματα», αναφέρει.
Τα συμπτώματα της κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου ποικίλλουν ανάλογα με το σημείο της σπονδυλικής στήλης που πλήττεται. Οι πιο συχνές περιπτώσεις αφορούν τη μέση και τον αυχένα. Οι ασθενείς συνήθως περιγράφουν έντονο πόνο που ακτινοβολεί προς τα κάτω άκρα, με το ισχιακό νεύρο να είναι το πιο συχνά πληγέν. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από αδυναμία ή μουδιάσματα, περιορίζοντας τις κινήσεις τους», εξηγεί.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να προκληθεί από ποικιλία αιτίων, τα οποία συνδέονται κυρίως με την φθορά της σπονδυλικής στήλης αλλά και με εξωτερικούς παράγοντες που την επιβαρύνουν. Οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Γήρανση: Με την πάροδο του χρόνου, οι δίσκοι της σπονδυλικής στήλης χάνουν την ελαστικότητά τους και την ικανότητα απορρόφησης κραδασμών, γεγονός που τους καθιστά πιο επιρρεπείς σε ρωγμές και “σχισίματα”.
- Σωματική Καταπόνηση: Άτομα που απασχολούνται σε σωματική εργασία με έντονη φυσική καταπόνηση, όπως η ανύψωση βαρών ή η εκτέλεση βαρέων ασκήσεων, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για τραυματισμούς ή εκφυλιστικές αλλοιώσεις στους δίσκους.
- Επαναλαμβανόμενες Κινήσεις: Η τακτική εκτέλεση κινήσεων που απαιτούν επαναλαμβανόμενη κάμψη ή στροφή της σπονδυλικής στήλης, όπως συμβαίνει σε επαγγελματίες αθλητές ή σε όσους ασχολούνται με εργασίες που απαιτούν συχνή ανύψωση ή στροφή, μπορεί να προκαλέσει καταπόνηση και φθορά στους δίσκους.
- Γενετική Προδιάθεση: Υπάρχουν άτομα με κληρονομική προδιάθεση για την ανάπτυξη κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου, εξαιτίας γενετικών παραγόντων που επηρεάζουν τη δομή και την ελαστικότητα των δίσκων τους.
- Κακή Στάση Σώματος: Η μόνιμη κακή στάση σώματος ή η λανθασμένη θέση κατά τις καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. παρατεταμένη καθιστική εργασία χωρίς κατάλληλη στήριξη στην πλάτη) μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση της σπονδυλικής στήλης, προκαλώντας προβλήματα στους δίσκους.
- Απώλεια Σωματικού Βάρους ή Παχυσαρκία: Η υπερβολική πίεση που ασκείται στους δίσκους της σπονδυλικής στήλης λόγω του υπερβολικού βάρους μπορεί να επιταχύνει τη φθορά τους, ενώ η ξαφνική απώλεια βάρους χωρίς κατάλληλη φυσική κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή αδυναμία και πρόσθετη επιβάρυνση της σπονδυλικής στήλης.
Ποια είναι η συντηρητική αντιμετώπιση της κήλης;
Η θεραπεία της κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου εξαρτάται από τον βαθμό σοβαρότητας της κατάστασης και τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο κάθε ασθενής. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κήλη μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά, χωρίς να απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
Η συντηρητική προσέγγιση αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην αποκατάσταση της κινητικότητας του ατόμου, χωρίς τη ανάγκη για χειρουργικές επιλογές. Συνήθως περιλαμβάνει τις εξής μεθόδους:
- Ανάπαυση: Οι περιοδικές ξεκούρασες είναι σημαντικές για την αποφυγή επιδείνωσης των συμπτωμάτων και τη μείωση της πίεσης στη σπονδυλική στήλη. Η ανάπαυση πρέπει να είναι περιορισμένη και ελεγχόμενη, καθώς η πλήρης ακινησία μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή αδυναμία και άλλες επιπλοκές.
- Φυσιοθεραπεία: Ειδικά προγράμματα φυσιοθεραπείας σχεδιάζονται για να ενισχύσουν τους μύες του κορμού και της πλάτης, να ανανοηθούν οι σωστές στάσεις και να αποφορτιστεί η σπονδυλική στήλη.
- Φαρμακευτική Αγωγή: Η φαρμακευτική θεραπεία είναι συχνά η αρχική προσέγγιση για την ανακούφιση του πόνου και της φλεγμονής. Οι πιο κοινές κατηγορίες φαρμάκων περιλαμβάνουν:
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
- Αναλγητικά
- Μυοχαλαρωτικά
- Ορθοπαιδικά Υποστηρικτικά Μέσα: Σε πολλές περιπτώσεις, η χρήση εξειδικευμένων υποστηρικτικών μέσων μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο και να διευκολύνει την αποκατάσταση. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Ζώνες στήριξης
- Κολάρα αυχένα
- Ενέσεις Κορτικοστεροειδών: Εάν ο πόνος παραμένει έντονος και δεν υποχωρεί με τα συμβατικά φάρμακα, ο γιατρός μπορεί να προτείνει τοπική ένεση κορτικοστεροειδών στην επηρεαζόμενη περιοχή της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και παρέχουν ανακούφιση από τα συμπτώματα της δισκοπάθειας.
Πότε απαιτείται χειρουργική παρέμβαση;
Όταν η συντηρητική προσέγγιση δεν έχει επιτυχία ή όταν η κήλη προκαλεί νευρολογικά συμπτώματα, όπως αδυναμία ή απώλεια αισθητικότητας, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να θεωρηθεί ως η πιο κατάλληλη λύση για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας και την ανακούφιση από τον πόνο.
Σύγχρονοι χειρουργοί χρησιμοποιούν μεθόδους ελάχιστης επεμβατικότητας που προσφέρουν πλεονεκτήματα όπως μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο και ταχύτερη ανάρρωση. Ορισμένες από αυτές περιλαμβάνουν:
- Δισκεκτομή: Αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του δίσκου για τη μείωση της πίεσης στα νεύρα, προσφέροντας άμεση ανακούφιση από τον πόνο και τα νευρολογικά συμπτώματα.
- Μικροδισκεκτομή-Ενδοσκοπική δισκεκτομή-Δισκεκτομή με Laser: Αναπτυγμένες μορφές δισκεκτομής, όπου η αφαίρεση γίνεται με υψηλή ακρίβεια μέσω μικρότερων τομών και ειδικού εξοπλισμού, μειώνοντας τον χρόνο αποκατάστασης και τον κίνδυνο επιπλοκών.
- Δισκοπλαστική – Διαδερμικές Ενδοδισκικές Παρεμβάσεις (π.χ. έγχυση discogel): Αυτές οι διαδικασίες, αν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις, μπορούν να προσφέρουν βελτίωση σε περιπτώσεις δισκοπάθειας, κυρίως σε περιπτώσεις εκφυλισμένων δίσκων χωρίς σημαντική πίεση στα νεύρα, χρησιμοποιώντας τοπική αναισθησία.
- Σπονδυλοδεσία: Σε περιπτώσεις όπου:
- Η κήλη προκαλεί σοβαρή αδυναμία ή παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, υπάρχει σημαντική ένδειξη σπονδυλικής αστάθειας.
- Η δισκοπάθεια αφορά περισσότερους από έναν σπονδύλους ή υπάρχει υποτροπή σε ήδη χειρουργηθείσα κήλη.
- Η πιθανότητα υποτροπής είναι υψηλή μετά από δισκεκτομή.
- Σε αυτήν την περίπτωση, οι σπόνδυλοι συνδέονται με μεταλλικά εμφυτεύματα για να διασφαλιστεί η σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης.
- Αντικατάσταση Δίσκου: Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν ο δίσκος έχει υποστεί ολοκληρωτική βλάβη, μπορεί η αντικατάσταση του με τεχνητό να είναι η ιδανική επιλογή για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας της σπονδυλικής στήλης.
Η επιλογή της πιο κατάλληλης χειρουργικής μεθόδου εξαρτάται από την κλινική κατάσταση του ασθενούς και τις συγκεκριμένες ανάγκες, με τον ιατρό να καθορίζει τη βέλτιστη στρατηγική για κάθε περίπτωση.
Ποια είναι η αποκατάσταση μετά την επέμβαση;
«Η αποκατάσταση μετά την επέμβαση είναι επίσης κρίσιμη για τη συνολική ανάρρωση του ασθενούς. Ο χρόνος ανάρρωσης διαφέρει, αλλά οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επανέλθουν στην κανονική τους καθημερινότητα σε λίγες ημέρες μετά την παρέμβαση.
Η φυσιοθεραπεία και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης είναι απαραίτητες για την υποστήριξη της σπονδυλικής στήλης και την πρόληψη μελλοντικών προβλημάτων.
Περίπου 85% των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση για κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου επιστρέφουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες σε 4-6 εβδομάδες.
Το 90% των ασθενών που υποφέρουν από κήλη και υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις ελάχιστης επεμβατικότητας παρουσιάζουν αξιοσημείωτη ανακούφιση από τον πόνο και βελτίωση της κινητικότητας μέσα στις πρώτες δύο εβδομάδες», καταλήγει ο κ. Σαμαράς.
