Η Ε.Ε. και τα κράτη – μέλη αδιαμφισβήτητα αισθάνονται ικανοποίηση από τις δηλώσεις του Προέδρου Ερντογάν, οι οποίες έγιναν σε συνεργασία με τον Γερμανό καγκελάριο, μόλις ολοκληρώθηκαν οι διμερείς συνομιλίες τους.
Ο Ερντογάν δήλωσε στον Γερμανό ομόλογό του ότι οι απαντήσεις του, ως ηγέτης της Τουρκίας, προσαρμόζονται με βάση τα «κριτήρια της Άγκυρας». Είναι σαφές πως ο Τούρκος ηγέτης κατανοεί τη σημασία και το βάρος των δηλώσεών του, κυρίως καθώς ο καγκελάριος δεν επανέλαβε την προσέγγιση της Μέρκελ, η οποία κατά τη διάρκεια των συνομιλιών της με τον Ερντογάν για το μεταναστευτικό, ανέλαβε υποχρεώσεις εκ μέρους της Ε.Ε. όπως η άρση των θεωρήσεων Schengen για τουρκικά διαβατήρια και η παροχή 3 δισ. ευρώ στην Τουρκία σε μια διμερή συνάντηση.
Οι υποχρεώσεις
Μέσα στα «κριτήρια της Άγκυρας» περιλαμβάνονται τουρκικές δεσμεύσεις προς την Ε.Ε., που επέτρεψαν στον Ερντογάν
- να ξεκινήσει μια διαδικασία ένταξης με την Ε.Ε.,
- να αποδεχθεί το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, το οποίο αναγνωρίζει δικαιώματα σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα,
- να προμηθεύεται στρατιωτικά συστήματα από χώρες της Ε.Ε. αποδεχόμενος τις προϋποθέσεις που θέτουν οι Ευρωπαίοι προμηθευτές του,
- να εξαρτά την οικονομική του ανάπτυξη από επιχειρήσεις της Ε.Ε.,
- να δέχεται δημόσια κριτική από τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθερίας της έκφρασης,
- να θεωρεί τη Συμφωνία της Αθήνας σημαντική για τις εξελίξεις που αφορούν την Τουρκία,
- να εργάζεται συστηματικά για τη σύναψη συμφωνίας ΜΟΕ με την Ελλάδα, που σχετίζεται με τη συνεργασία των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ,
- να επιδιώκει εναλλακτικές συμμαχίες και επιλογές που έχουν αναπτυχθεί με «κριτήρια Άγκυρας» αλλά δεν αποδίδουν,
- να αποδέχεται, έστω και σιωπηλά, την ευρωπαϊκή διάσταση του Κυπριακού, που αποδίδει δικαίωμα βέτο στην Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι σε διεθνείς προκλήσεις που απαιτούν ενιαίες πολιτικές στρατηγικές από την Ε.Ε. – το δικαίωμα βέτο στον ΟΗΕ προσφέρεται μόνο στα πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας,
- να αποκτά ευρωπαϊκά οπλικά συστήματα, ενισχύοντας έτσι την ευρωπαϊκή οικονομία, αποδεχόμενος χωρίς βιασύνη ότι άλλοι ΝΑΤΟϊκοί εταίροι αναβαθμίζουν την αμυντική τους υποδομή με οπλικά μέσα 5ης γενιάς, τα οποία η Τουρκία μέχρι στιγμής δεν έχει τη δυνατότητα να προμηθευτεί.
Το ευρωπαϊκό παζάρι
Η Μαδρίτη, φυσικά, με «κριτήρια Βρυξελλών» και όχι σύμφωνα με τις προτάσεις του καγκελάριου, προχωρά στην αγορά τουρκικών εκπαιδευτικών αεροσκαφών με συνολικό κόστος 4,4 δισ. ευρώ. Έτσι καλύπτεται περίπου το μισό της συνολικής δαπάνης 10 δισ. ευρώ για τα 20 Eurofighters, μέσω τριγωνικών πληρωμών.
Ταυτόχρονα, η Άγκυρα θα αποκτήσει ακόμη 24 Eurofighters παλαιάς τεχνολογίας από το Κατάρ, και πιθανόν 20 μεταχειρισμένα αεροσκάφη από το Ομάν, του οποίου η απόφαση θα εξαρτηθεί από τα συμφέροντα γειτονικών αραβικών κρατών.
Ανεξάρτητα από τις διαπραγματεύσεις με το Ομάν, η Τουρκία προγραμματίζει να παραλάβει εξοπλισμό, ανταλλακτικά και πιθανώς δικαίωμα να χρησιμοποιεί τα μεταχειρισμένα αεροσκάφη ως πηγή ανταλλακτικών (κανιβαλισμός υλικού), εξασφαλίζοντας ίσως και κινητήρες, που χρειάζεται άμεσα για να αποδείξει στους Τούρκους εκλογείς την παραγωγή του δικού της 5ης γενιάς αεροσκάφους.
Η Άγκυρα υποδηλώνει στους συμμάχους και εταίρους ότι οι περιορισμοί αδειοδότησης στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. μπορούν να ξεπεραστούν. Μια οικονομική και πολιτική πραγματικότητα που αναγνωρίζει και αποδέχεται κάθε σύμμαχος, ιδιαιτέρως όταν διασφαλίζεται η δημιουργία 20.000 θέσεων εργασίας.
Η πρέσβης και τα «πανηγύρια»
Στην Αθήνα, η πολυπλοκότητα των διεθνών σχέσεων συχνά φαίνεται να «κάνει κοιλιά» με την προφάνεια της άφιξης της πρέσβη των ΗΠΑ. Αυτό δεν είναι ασήμαντο, δεδομένου ότι η διαδικασία ήταν μακρά και στιγμές δημιούργησε ερωτήματα.
Δυστυχώς όμως, οι δημόσιες επιλογές δείχνουν ότι οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης και οι υπεύθυνοι για τη δημόσια διπλωματία προτιμούν να εστιάζουν στα «πανηγύρια», αποφεύγοντας την ουσία και τη σοβαρότητα που απαιτούν οι διπλωματικές σχέσεις.
Πρωτόκολλο, εικόνα και ουσία
Όταν έφθασε η πρέσβης των ΗΠΑ στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», υποδέχθηκε σύμφωνα με τους κανονισμούς του πρωτοκόλλου. Παράδωσε τα αντίγραφα των διαπιστευτηρίων της στο υπουργείο Εξωτερικών, γεγονός που της επιτρέπει να επικοινωνεί αποκλειστικά μέσω αυτού και της ηγεσίας του για θέματα διμερών σχέσεων ΗΠΑ – Ελλάδας.
Μέχρι να παραδώσει επίσημα τα διαπιστευτήριά της στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, παρίσταται περιοδικά σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως η δεξίωση προς τιμήν των Αμερικανών πεζοναυτών, όπου οικοδεσπότης ήταν ο επιτετραμμένος.
Κατά τη διάρκεια αυτής της εκδήλωσης, η πρέσβης είχε επίσημη επαφή μόνο με τον υφυπουργό Εξωτερικών Χ. Θεοχάρη. Οποιαδήποτε άλλη συνομιλία ή φωτογράφιση με υπουργούς της κυβέρνησης ήταν απλώς κοινωνική αλληλεπίδραση και όχι κάτι περισσότερο, όπως λανθασμένα προβάλλουν τα ελληνικά ΜΜΕ.
Ο «αρχοντοχωριατισμός» της διπλωματίας
Η χειρότερη στιγμή για κάθε πρέσβη έρχεται όταν συνειδητοποιεί ότι τοπικές μεθοδεύσεις επιδιώκουν να τον παρουσιάσουν ως εμπλεκόμενο σε ζητήματα που ξεπερνούν τον ρόλο του, όπως αυτός έχει καθοριστεί από το Διεθνές Δίκαιο.
Ενδεχομένως οι λεπτομέρειες του πρωτοκόλλου, που καθορίζουν τη δραστηριότητα των διπλωματών, να προκαλούν δυσκολίες σε αναλυτές, δημοσιογράφους και άλλο προσωπικό που θεωρεί, ειδικά αν διαθέτει εμπειρία στο υπουργείο Εξωτερικών, ότι δικαιούται να παρουσιάζει τη διπλωματία σύμφωνα με τις προσωπικές του προτεραιότητες.
Η λάμψη των κοινωνικών εκδηλώσεων και των προσωπικών προσκλήσεων δεν αποτελεί την ουσία της διπλωματίας, αλλά μόνο ένα κομμάτι της, το πιο ελκυστικό και εύκολο.
Τα κριτήρια της αθηναϊκής κοινωνίας και της δημόσιας παρουσίας της είναι προφανώς διαφορετικά από αυτά της διπλωματίας.
Οι υπεύθυνοι για τη δημόσια διπλωματία, οι οποίοι υπάγονται στο υπουργείο Εξωτερικών, δεν έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν την αφωνία, κυρίως όταν νωρίτερα έχει διαγνωστεί ο τρόπος λειτουργίας διαφόρων ομάδων συμφερόντων, πριν και μετά την άφιξη του πρέσβη, ιδιαίτερα του Αμερικανού στην Αθήνα.
Κάποτε αυτό θα μπορούσε να συνιστά δείγμα κοσμοπολιτισμού. Σήμερα, ό,τι έχουμε διαβάσει στις εφημερίδες, έχουμε δει στην τηλεόραση και έχουμε ακούσει στο ραδιόφωνο για την πρέσβη των ΗΠΑ, απομακρύνεται από τις διπλωματικές αλήθειες, προσεγγίζοντας μια κατάσταση «αρχοντοχωριατισμού», με στοιχεία ελληνικού ελιτισμού συνοδευόμενα από μια ανεξήγητη ανησυχία για αναγνώριση.
Η ευθύνη της κυβέρνησης και το μήνυμα της κοινής γνώμης
Καλλιτέχνες, υπουργοί, επιχειρηματίες, σχεδιαστές μόδας, μοντέλα, καθώς και πολλοί άλλοι συμπολίτες, όλοι «μαζί στην πίστα», όχι για τη διασκέδαση που προσφέρει ψυχαγωγία, γεγονός απολύτως σεβαστό από κάθε πολίτη, αλλά για την αναγνωρισιμότητα.
Στον σύγχρονο αιώνα, οι απαιτήσεις της διπλωματίας επιβάλλουν διαφορετικές συμπεριφορές που ξεπερνούν τα «κριτήρια της Άγκυρας» και τον «συμπλεγματικό ελληνοκεντρικό φανφαρονισμό».
Το υπουργείο Εξωτερικών, αναγνωρίζοντας τη σημασία κάθε λεπτομέρειας στο διπλωματικό πεδίο, τήρησε τις απαιτήσεις του πρωτοκόλλου για ταχεία διαπίστευση της πρέσβη μιας φίλης χώρας, διευκολύνοντας την πρέσβη των ΗΠΑ να αντεπεξέλθει γρήγορα στις προκλήσεις του έργου της, το οποίο ξεκινά άμεσα με τη σημαντική διεθνή ενεργειακή διάσκεψη στην Αθήνα (6 – 7 Νοεμβρίου 2025).
Ωστόσο, είναι υποχρέωση της κυβέρνησης να κατανοεί σωστά τις προϋποθέσεις και τους όρους που απαιτεί ο πρωθυπουργός της χώρας, ώστε να εξασφαλίζεται η επιτυχία του κυβερνητικού έργου και να προωθείται η έγκαιρη και ουσιαστική ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών.
Οι Έλληνες ψηφοφόροι επιθυμούν να κατανοήσουν πόσο ικανή είναι η ηγεσία της χώρας να εκμεταλλευτεί τις διεθνείς ευκαιρίες προς όφελος των εθνικών στόχων. Από τις δημοσκοπήσεις προκύπτει, δυστυχώς, ότι οι πληροφορίες σχετικά με ελληνικές επιτυχίες δεν κατανοούνται από το εκλογικό σώμα, το οποίο συνεχίζει να επιλέγει σε μεγάλο ποσοστό να κυβερνηθεί από τον… «κανένα».
Ευρωπαϊκή πρόκληση
Τέτοιες επιλογές διακυβέρνησης δεν συμβάλλουν καθόλου στη διατήρηση της διεθνούς αναπτυξιακής και επενδυτικής προσπάθειας μας. Η πολιτική ατζέντα περιλαμβάνει μια πολύ υψηλή προτεραιότητα στην εξωτερική πολιτική.
Η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών έχει την ευθύνη της αποτελεσματικής εκτέλεσης της διπλωματίας, κλασικής, οικονομικής, πολιτιστικής και δημόσιας, προκειμένου να μην βρισκόμαστε εκ των υστέρων σε θέση να διαπιστώνουμε απουσία μας από σημαντικές διεθνείς εκδηλώσεις που σχετίζονται με τα μεγάλα διεθνή συμφέροντα που συνάδουν με τις εθνικές πολιτικές.
Η Ευρωπαϊκή Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας (Ιανουάριος – Ιούνιος 2025) είναι μια εξαιρετικά σημαντική περίοδος για να αναδείξει τη σημασία της αξιολόγησης των «κριτηρίων της Άγκυρας», υποδεικνύοντας ότι οι περισσότεροι από τους κράτη – μέλη και ιδιαίτερα η Ελλάδα, από το 2005, υποστηρίζουν πώς είναι ορθό και δίκαιο να προχωρήσουν στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., παρ’ ότι υπάρχουν θεσμικές διαφοροποιήσεις από ορισμένες μεγάλες χώρες.
Επιπλέον, θα αναδειχθεί ότι οι όροι και οι αρχές που επιβάλλουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις αξιολόγησης για συμμετοχή στην υπό ανάπτυξη Ευρωπαϊκή Άμυνα και στο χρηματοδοτικό της μέσο (SAFE) είναι απόλυτα δικαιολογημένες.
Διαβάστε επίσης:
Η Ευρώπη επιμένει στη τρομοϋστερία με τα περί «υβριδικού πολέμου» παρά τις αποκαλύψεις για τις «στημένες» εισβολές drones από τον Μερτς
Επίδειξη δύναμης από την Κίνα – Καθελκύει νέο αεροπλανοφόρο σε αγώνα δρόμου εξοπλισμών με τις ΗΠΑ
Δύο ανήλικους δολοφόνησε ο IDF στη Δυτική Όχθη – To Ισραήλ ισχυρίζεται ότι εκτόξευσαν βόμβες μολότοφ
