Η ηλικία των γονέων είναι ένας ουσιαστικός παράγοντας που μπορεί να έχει σημαντική επιρροή στην υγεία και την ανάπτυξη ενός παιδιού, επηρεάζοντάς την βιολογικά, γενετικά και περιβαλλοντικά.
Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες που γίνονται μητέρες σε νεαρή ηλικία, δηλαδή κάτω από 20 ετών, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρης γέννας και χαμηλού βάρους γέννησης. Επιπλέον, πολλές φορές η νεανική ηλικία της μητέρας συσχετίζεται με περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες και υποστήριξη, αυξημένα επίπεδα άγχους, πιθανότητα επιλόχειας κατάθλιψης και οικονομικές δυσκολίες, καθώς και κακή προγεννητική φροντίδα.
Αντίθετα, γυναίκες που αποκτούν παιδιά σε ηλικία άνω των 35 ετών ενδέχεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο γενετικών ανωμαλιών, όπως το σύνδρομο Down, καθώς και περισσότερες πιθανότητες επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη, όπως υπέρταση, διαβήτη της κύησης, και προεκλαμψία. Αυξάνονται επίσης οι πιθανότητες κασαρικών τομών, αποβολής μετά τα 35 και κυρίως μετά τα 40, ενώ η γονιμότητα μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, αφού μειώνεται η ποσότητα και ποιότητα των ωαρίων.
Αναφορικά με τους πατέρες, έχει παρατηρηθεί αύξηση των μεταλλάξεων στο σπέρμα με την ηλικία, που ενδέχεται να επηρεάσει το DNA του παιδιού, καθώς και χαμηλότερη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, ειδικά όταν οι άνδρες γίνονται πατέρες μετά την ηλικία των 40-45 ετών. Υπάρχει επιπλέον σύνδεση με μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτισμό, σχιζοφρένεια και χαμηλότερες γνώσεις και κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού.
Μια σουηδική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Molecular Psychiatry, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 5.700.000 παιδιά σε πέντε χώρες (πάνω από 30.000 παιδιά με αυτισμό), αποκάλυψε ότι παιδιά που γεννιούνται από έφηβες μητέρες, καθώς και παιδιά με γονείς που έχουν μεγάλη διαφορά ηλικίας, φέρουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αυτισμού.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η εμφάνιση αυτισμού είναι 66% πιο συχνή σε παιδιά με πατέρες άνω των 50 ετών, σε σύγκριση με εκείνα που έχουν πατέρες ηλικίας 20-30 ετών, ενώ η πιθανότητα είναι 28% μεγαλύτερη για παιδιά με πατέρες 40-50 ετών έναντι πατέρων 20-30 ετών.
Οι ερευνητές αποδίδουν τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αυτισμού για παιδιά πατέρων ηλικίας άνω των 50 ετών στην αύξηση των γενετικών μεταλλάξεων στο σπέρμα. Όσο μεγαλώνει η ηλικία του άνδρα, έτσι κι αυξάνονται οι γενετικές μεταλλάξεις στο σπέρμα, οι οποίες ευθύνονται για την αυξημένη πιθανότητα διαταραχής του αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ).
Αναλόγως, για τις μητέρες, ο κίνδυνος αυτισμού είναι 15% μεγαλύτερος μεταξύ παιδιών που έχουν γεννηθεί από μητέρες 40-50 ετών, συγκριτικά με μητέρες 20-30 ετών, ενώ 18% πιο συχνά εμφανίζεται σε παιδιά μητέρων που είναι έφηβες κατά την εγκυμοσύνη, σε σύγκριση με μητέρες ηλικίας 20-30 ετών. Ανιχνεύθηκε ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος σε περιπτώσεις όπου ο πατέρας είναι 35-44 ετών και η μητέρα τουλάχιστον 10 χρόνια νεότερη, ή όταν η μητέρα είναι 30-40 ετών και ο πατέρας είναι περισσότερα από 10 χρόνια νεότερος.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον επιδημιολόγο Σβεν Σαντίν από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου Στοκχόλμης και τους συνεργάτες του, αν και η ηλικία των γονιών είναι παράγοντας κινδύνου για τον αυτισμό, η πλειονότητα των παιδιών που αντίκτυποι γονείς, είτε νέοι είτε μεγαλύτεροι, αναπτύσσονται χωρίς προβλήματα ΔΑΦ.
Η εν λόγω έρευνα δεν κατάφερε να προσδιορίσει τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ηλικία της μητέρας και τη διαφορά ηλικίας μεταξύ των γονέων, δείχνοντας έτσι ότι μπορεί να υπάρχουν ποικιλία μηχανισμών που επηρεάζουν τη σχέση μεταξύ γονικών ηλικιών και του κινδύνου αυτισμού.
Ανατροφή του παιδιού
Επιπλέον των κινδύνων για την υγεία και το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού, έχει διαπιστωθεί ότι οι μεγαλύτεροι γονείς συχνά προσφέρουν μεγαλύτερη σταθερότητα και ωριμότητα, αλλά λιγότερη σωματική ενέργεια. Αντίθετα, οι νεότεροι γονείς μπορεί να διαθέτουν περισσότερη ενέργεια, αλλά έχουν λιγότερη εμπειρία και σταθερότητα.
Πώς όμως επηρεάζεται η ανατροφή του παιδιού όταν και οι δύο γονείς είναι μεγαλύτερης ηλικίας; Η συνθήκη ηλικίας και για τους δύο γονείς μπορεί να αναδείξει περισσότερους κινδύνους για την υγεία και την ανάπτυξη του παιδιού, καθώς έχουν παρατηρηθεί αυξημένοι κίνδυνοι χρόνιων ασθενειών στη ζωή του παιδιού αργότερα. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα δεδομένα δεν είναι πάντα ευδιάκριτα και απαιτούν περαιτέρω έρευνα. Άξιο αναφοράς είναι ότι πολλοί γονείς μεγαλύτερης ηλικίας αποκτούν υγιή παιδιά και τα μεγαλώνουν με σταθερότητα και σοφία.
Η σύγχρονη ιατρική παρακολούθηση είναι σημαντικά πιο εξελιγμένη και μπορεί να αναγνωρίσει εγκαίρως πιθανούς κινδύνους. Η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, η κατάλληλη προγεννητική φροντίδα και το κοινωνικό-οικογενειακό περιβάλλον μπορούν να μειώσουν πολλούς από τους παραπάνω κινδύνους.
