Η γονιμότητα πλήττεται από τη νοσογόνο παχυσαρκία, ιδίως στις γυναίκες.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το ΑΠΕ, γυναίκες με πολύ υψηλό δείκτη μάζας σώματος (BMI ≥40) συχνά αντιμετωπίζουν ακανόνιστο κύκλο, ανωοθυλακιορρηξία και δυσκολίες στη σύλληψη, ακόμη και όταν εξερευνούν επιλογές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Ο Χαράλαμπος Βώρος, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος και Ειδικός στην Υπογονιμότητα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναφέρει ότι «η παχυσαρκία διαταράσσει σε βάθος τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-ωοθηκών, συνοδεύεται από ινσουλινοαντίσταση και χρόνια φλεγμονή, υπονομεύοντας έτσι τη λειτουργία των ωοθηκών και την ποιότητα των ωαρίων». Οι ειδικοί έχουν μελετήσει εντατικά τη σύνδεση ανάμεσα στην παχυσαρκία, τη βαριατρική χειρουργική και την αναπαραγωγική υγεία.
Η σύνδεση παχυσαρκίας και γονιμότητας: Δημοσιεύσεις
Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση (Life, 2025) εξετάζει 34 μελέτες από τη διεθνή βιβλιογραφία και παρουσιάζει ότι πάνω από 75% των γυναικών που υποβλήθηκαν σε βαριατρική επέμβαση είδαν επαναφορά της ωορρηξίας, ρύθμιση του κύκλου και βελτίωση των πιθανοτήτων φυσικής σύλληψης.
Επιπλέον, οι εγκυμοσύνες μετά από χειρουργική απώλεια βάρους παρουσίασαν μειωμένα ποσοστά διαβήτη κύησης, υπέρτασης και μακροσωμίας νεογνών σε σχέση με εγκυμοσύνες γυναικών που είναι παχύσαρκες και δεν έχουν χάσει βάρος. Οι ειδικοί συνιστούν αναμονή 12-18 μηνών πριν από την προσπάθεια σύλληψης, ώστε να αποκατασταθούν τα θρεπτικά αποθέματα και οι ορμονικές ισορροπίες.
Πέρα από τα κλινικά ευρήματα, οι ερευνητές εξέτασαν και τους μοριακούς μηχανισμούς που συνδέουν το βάρος με τη γονιμότητα. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Clinical Medicine (2024), παρακολούθησαν 29 γυναίκες κάτω των 40 ετών πριν και έξι μήνες μετά από sleeve γαστρεκτομή. Μέτρησαν δείκτες γονιδιακής έκφρασης που αφορούν στην όρεξη και την αναπαραγωγή, όπως η CART και η λεπτίνη. Μετά την επέμβαση, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στην έκφρασή τους, συνοδευόμενη από βελτίωση βασικών ορμονών γονιμότητας (FSH, LH, οιστραδιόλη, AMH). Με απλά λόγια, η απορρύθμιση που «μπλοκάρει» την ωορρηξία φαίνεται να υποχωρεί.
Σε μία τρίτη δημοσίευση (Antioxidants, 2025), οι ερευνητές ανέφεραν τον ρόλο του μονοξειδίου του αζώτου (NO) ως «γέφυρα» μεταξύ του μεταβολισμού και της γονιμότητας. Μετά την βαριατρική επέμβαση, διαπιστώθηκε αύξηση της έκφρασης του ενζύμου eNOS (που παράγει NO), ενώ μειώθηκαν δείκτες οξειδωτικού στρες.
Το NO συμβάλλει στην καλύτερη μικροκυκλοφορία και τη αγγειακή λειτουργία στις ωοθήκες και στο ενδομήτριο, οι οποίες είναι κρίσιμες προϋποθέσεις για ωρίμανση των ωαρίων, ωορρηξία και εμφύτευση εμβρύου.
«Παρατηρούμε ότι η απώλεια βάρους μέσω της βαριατρικής δεν επηρεάζει μόνο το βάρος, αλλά και ανασυντάσσει μοριακά “ρολόγια” που σχετίζονται με τη γονιμότητα», επισημαίνει ο Δρ. Βώρος.
Τα συνολικά ευρήματα δημιουργούν μια νέα, ολοκληρωμένη προσέγγιση για τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν νοσογόνο παχυσαρκία και υπογονιμότητα: προσεκτικός προεγχειρητικός έλεγχος, εξατομικευμένη επιλογή μεθόδου (όπως η sleeve), προσεκτική μετεγχειρητική παρακολούθηση θρέψης (σίδηρος, Β12, φυλλικό οξύ, D), και ορθός χρονισμός για εγκυμοσύνη. Η βαριατρική χειρουργική μπορεί να λειτουργήσει ως μια θεραπευτική «γέφυρα» που αποκαθιστά τη φυσική γονιμότητα και μειώνει τους κινδύνους κατά τη διάρκεια της κύησης.
«Η βαριατρική δεν είναι μια “συντόμευση”· αντιθέτως, είναι μία ιατρική παρέμβαση με σημαντικές βιολογικές επιπτώσεις. Ρυθμίζει γονίδια όπως τη λεπτίνη, αποκαθιστά την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου και τελικά δίνει ελπίδα σε γυναίκες που δυσκολεύονται να γίνουν μητέρες», καταλήγει ο Χαράλαμπος Βώρος.
Δείτε επίσης:
Σχεδόν 7 στους 10 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες πληρούν τον νέο ορισμό παχυσαρκίας!
