Η απώλεια του ηθοποιού από τους «X-Men», Adan Canto, στην ηλικία των 42 ετών, λόγω όγκου στη σκωληκοειδή απόφυση, έχει φέρει στο φως έναν σπάνιο καρκίνο που ελάχιστοι γιατροί έχουν δει κατά τη διάρκεια της καριέρας τους.
Ο θάνατός του, τον Ιανουάριο του 2024, ανέδειξε μια ανησυχητική τάση που μόλις τώρα αρχίζουν να αναλύουν οι ερευνητές: τα ποσοστά καρκίνου στη σκωληκοειδή απόφυση αυξάνονται ραγδαία μεταξύ των ατόμων της Gen X (σ.σ. όσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1965 και 1979) και των millennials (σ.σ. όσοι γεννήθηκαν από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘90).
Μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στα Annals of Internal Medicine αποκαλύπτει ότι η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης έχει τετραπλασιαστεί για εκείνους που γεννήθηκαν στα μέσα των 1980, συγκριτικά με όσους γεννήθηκαν τη δεκατία του 1940.
Παρόλο που οι απόλυτοι αριθμοί παραμένουν σχετικά μικροί — περίπου 3.000 Αμερικανοί επηρεάζονται ετησίως — η σταδιακή αυτή αύξηση έχει οδηγήσει τους επιδημιολόγους στο να εξετάσουν ένα νέο μοτίβο που οι ογκολόγοι παρατηρούν με ολοένα και πιο έντονο ενδιαφέρον στους νεότερους ασθενείς.
«Ο καρκίνος της σκωληκοειδούς απόφυσης αυξάνεται ταχύτερα στους κάτω των 50 ετών», δηλώνει η Andreana Holowatyj, μοριακή βιολόγος και κλινική επιδημιολόγος στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Vanderbilt και μία από τους συγγραφείς της μελέτης.
«Παραμένει σπάνιος — όμως η αύξηση είναι γεγονός και πολλοί γιατροί και ασθενείς αγνοούν ακόμα την ύπαρξή του».
Ο αυξανόμενος κίνδυνος
Η σκωληκοειδής απόφυση, που είναι μια μικρή δακτυλοειδής θήκη συνδεδεμένη με το παχύ έντερο, παλαιότερα θεωρούνταν ιατρικά άχρηστη. Ωστόσο, κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο στην υγεία του εντέρου, ενώ παράλληλα μπορεί να κρύβει διάφορους τύπους καρκίνου.
Αναλύοντας δεδομένα από εθνικό μητρώο καρκίνου από το 1975 έως το 2019, οι ερευνητές εντόπισαν 4.858 περιπτώσεις καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης σε ενήλικες 20 ετών και άνω.
Αναδείχθηκε μια σαφής τάση που δείχνει ότι οι γενιές που γεννήθηκαν γύρω στο 1980 έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης, συγκριτικά με εκείνους που γεννήθηκαν το 1945, ενώ όσοι γεννήθηκαν γύρω στο 1985 είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να νοσούν.
Παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να είναι σπάνιος —σημειώνοντας 1 έως 2 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο— η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης αυξάνεται σταθερά. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης ανέρχεται σε 3,7%, υψηλότερος από την τυπική ετήσια αύξηση 1% έως 2% που παρατηρείται στους περισσότερους καρκίνους.
Αυτή η τάση παρατηρείται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με τους μεγαλύτερους millennials να παρουσιάζουν την ταχύτερη αύξηση, υποδεικνύοντας ένα «φαινόμενο γενετικής κοόρτης» — όπου τα άτομα που γεννιούνται γύρω από την ίδια χρονική περίοδο μπορεί να μοιράζονται μακροχρόνιες περιβαλλοντικές ή συμπεριφορικές εκθέσεις που επηρεάζουν τον κίνδυνο νόσου αργότερα στη ζωή τους.
Όλοι οι κύριοι τύποι όγκων της σκωληκοειδούς απόφυσης, όπως οι βλεννογόνοι, μη βλεννογόνοι και οι όγκοι από λαγηνοειδή κύτταρα, παρουσίασαν αύξηση.
Οι λαγηνοειδείς όγκοι, οι οποίοι εντοπίζονται κυρίως στη σκωληκοειδή απόφυση, ήταν σχεδόν πέντε φορές πιο συχνοί σε άτομα που γεννήθηκαν το 1980 σε σχέση με τα άτομα που γεννήθηκαν το 1945. Οι βλεννογόνοι και μη βλεννογόνοι όγκοι έχουν επίσης υπερδιπλασιαστεί την ίδια περίοδο.
«Η αύξηση δεν οφείλεται μόνο στην ηλικία μας ή στο γεγονός ότι απλά ψάχνουμε καλύτερα», τόνισε η Holowatyj. «Δεν έχουμε ακόμη πλήρη κατανόηση των αιτίων — γι’ αυτό και χρειάζεται περισσότερη έρευνα και ευαισθητοποίηση».
Υπάρχουν κανόνες πρόληψης ή διαγνωστικά εργαλεία για τον καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης, και σχεδόν οι μισοί ασθενείς διαγιγνώσκονται αφού ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα.
Η Holowatyj και οι συνεργάτες της υποστηρίζουν ότι οι αυξανόμενοι αριθμοί δεν μπορεί να οφείλονται σε καλύτερη ανίχνευση. Οι κολονοσκοπήσεις σπάνια εντοπίζουν όγκους στη σκωληκοειδή απόφυση και οι απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να τους αγνοήσουν αν η σκωληκοειδής απόφυση δεν είναι πλήρως ορατή ή εάν ο καρκίνος εκδηλώνεται με ασυνήθιστους τρόπους.
Το εργαστήριο της Holowatyj εργάζεται για να αποκαλύψει τις αιτίες πίσω από αυτήν την αύξηση. Σε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Oncology, η ομάδα της βρήκε ότι πάνω από 1 στους 10 ασθενείς με καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης φέρουν μια γενετική μετάλλαξη που σχετίζεται με καρκίνο — γεγονός που υποδηλώνει μια πιθανή κληρονομική διάσταση.
Κρυμμένος και δύσκολος στη διάγνωση
Τα σymptoms του καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης συχνά μοιάζουν με κοινά προβλήματα του πεπτικού συστήματος, με αποτέλεσμα να διαγιγνώσκονται αργά.
Η ομάδα της Holowatyj εξέτασε 352 ασθενείς και ανακάλυψε ότι το 77% τους παρουσίασε συμπτώματα πριν τη διάγνωση, με περισσότερους από τους μισούς να υποφέρουν για τρεις μήνες ή περισσότερο.
Τα πιο συνήθη προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Επίμονο κοιλιακό πόνο
- Φούσκωμα
- Πόνο στην κοιλιά
- Κοιλιακές μάζες.
Οι προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώσουν πρήξιμο στην κοιλιά, χαμηλή απώλεια βάρους και χρόνιο πόνο.
«Ως millennial, λέω στους φίλους μου: Αν κάτι δεν φαίνεται σωστό, ενημερώστε το», ανέφερε η Holowatyj. «Είναι προτιμότερο να κάνετε έλεγχο και να βγείτε λάθος παρά να περιμένετε και να διαγνωστείτε καθυστερημένα».
Χωρίς σαφή διαγνωστικά μέσα, οι περισσότεροι όγκοι της σκωληκοειδούς απόφυσης ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια μιας σκωληκοειδεκτομής – της εγχείρησης που γίνεται συχνά για σκωληκοειδίτιδα.
Προηγουμένως, μερικοί καρκίνοι της σκωληκοειδούς απόφυσης θεωρούνταν λανθασμένα καρκίνοι του παχέος εντέρου λόγω της εγγύτητας τους. Ωστόσο, νέες έρευνες υποδεικνύουν ότι αυτοί οι όγκοι είναι βιολογικά διακριτοί, όπως αναφέρει η μελέτη.
Ένας επιπλέον παράγοντας που περισ complicates the issue: οι νεότεροι ασθενείς, οι οποίοι πλέον διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο, μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να υποβληθούν σε αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Όλο και περισσότερες περιπτώσεις σκωληκοειδίτιδας αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά αντί χειρουργικά.
«Τα αντιβιοτικά δεν θα εξαλείψουν τα καρκινικά κύτταρα αν υπάρχουν», δήλωσε η Holowatyj. «Εάν υπάρχει όγκος, η μη χειρουργική θεραπεία της σκωληκοειδίτιδας μπορεί να καθυστερήσει μια διάγνωση που είναι ήδη δύσκολη».
Συνολικά, τα ευρήματα ενδεχόμενα δείχνουν μια γενικότερη μετατόπιση στα πρότυπα του καρκίνου — μια μετατόπιση που ίσως να μην περιορίζεται μόνο στη σκωληκοειδή απόφυση, αλλά να υποδεικνύει τους νέους κινδύνους για την υγεία του γαστρεντερικού συστήματος στο σύνολό του.
Η τάση αυτή ευθυγραμμίζεται με τις αυξήσεις σε άλλους καρκίνους του γαστρεντερικού σωλήνα, ιδίως τους καρκίνους του παχέος εντέρου και του στομάχου, οι οποίοι καταγράφουν επίσης αύξηση μεταξύ των νέων ενηλίκων.
Αυτές οι τάσεις μπορεί να σχετίζονται με μεταβολές στη διατροφή, το μικροβίωμα, τη φλεγμονή, καθώς και με παράγοντες από το περιβάλλον ή πρώιμες εκθέσεις στη ζωή.
«Πρέπει να κατανοήσουμε αν πρόκειται για ένα ενιαίο φαινόμενο ή για περισσότερα», συμπλήρωσε η Holowatyj. «Υπάρχουν κοινές εκθέσεις που επηρεάζουν συνολικά το γαστρεντερικό σύστημα; Ή είναι ότι ορισμένοι καρκίνοι που αυξάνουν για διαφορετικούς λόγους;»
Τι ακολουθεί
Διεθνείς συνεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της Κοινοπραξίας για τον Καρκίνο της Σκωληκοειδίτιδας, ήδη προχωρούν για την αναγνώριση κοινών παραγόντων κινδύνου στο τρόπο ζωής — από την πρώιμη έκθεση μέχρι τη διατροφή και τις φλεγμονές — που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόληψη.
«Είναι μια σπάνια ασθένεια», δήλωσε η Holowatyj. «Αλλά οι αριθμοί αυξάνονται και χρειαζόμαστε και τους γιατρούς αλλά και το κοινό να είναι ενήμεροι — ειδικά όταν τα συμπτώματα επί persist.
Πηγή: https://www.theepochtimes.com/health
