Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προγραμματίζει συνεδρίαση αύριο, 24 Ιουνίου, για την τελευταία προγραμματισμένη ενημέρωση σχετικά με την εκτέλεση του Ψηφίσματος 2231 (2015), το οποίο εγκρίνει το Κοινό Σχέδιο Δράσης (JCPOA) για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον ΟΗΕ, «η σύσκεψη διεξάγεται σε μια κρίσιμη στιγμή μετά από ασυνήθιστες στρατιωτικές ενέργειες ανάμεσα σε Ισραήλ, Ιράν και Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες ενδέχεται να ανατρέψουν χρόνιες διπλωματικές προσπάθειες».
Η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας για Πολιτικές και Ειρηνικές Υποθέσεις, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο, θα παρουσιάσει την τελευταία έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την εφαρμογή του Ψηφίσματος 2231, την οποία έλαβαν τα μέλη του Συμβουλίου στις 19 Ιουνίου (S/2025/397), καθώς και για τις νεότερες εξελίξεις.
Ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Σλοβενίας, πρέσβης Σάμιουελ Ζμπόγκαρ, σε ρόλο συντονιστή του Συμβουλίου για την εφαρμογή του Ψηφίσματος 2231, θα αναφερθεί στα αποτελέσματα των εργασιών του Συμβουλίου.
Ο επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της ΕΕ στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Σταύρος Λαμπρινίδης, θα ενημερώσει για τις ενέργειες της Κοινής Επιτροπής του JCPOA, που επί του παρόντος περιλαμβάνει την Κίνα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Ιράν, τη Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν αρχικά, έχουν αποσύρει τη συμμετοχή τους από τη συμφωνία.
Η αυριανή συνεδρίαση θα είναι η τελευταία υποχρεωτική ενημέρωση πριν την παρέλευση της ισχύος του Ψηφίσματος 2231 στις 18 Οκτωβρίου 2025. Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Γραμματέα, «οι στόχοι του Ψηφίσματος 2231 δεν έχουν επιτευχθεί πλήρως».
Από την ημερομηνία της έκθεσης, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου σε πυρηνικές και βαλλιστικές εγκαταστάσεις του Ιράν και κυβερνητικούς στόχους. Το Ιράν αντέτεινε με βαλλιστικούς πυραύλους και drone εναντίον ισραηλινών πόλεων και στρατηγικών υποδομών.
Σύμφωνα με τις αναφορές των Ηνωμένων Εθνών, έως τις 21 Ιουνίου, οι ισραηλινές επιθέσεις είχαν προκαλέσει τουλάχιστον 400 θανάτους και πάνω από 3.000 τραυματισμούς στο Ιράν, ενώ οι ιρανικές αντεκδικήσεις είχαν στοιχίσει τη ζωή σε 24 Ισραηλινούς και είχαν τραυματίσει περισσότερους από 1.200.
Η κρίση εντάθηκε περαιτέρω στις 21 Ιουνίου, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτέθηκαν σε σημαντικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Οι στόχοι περιλάμβαναν τις εγκαταστάσεις του Φορντόου, της Νατάνζ και του Ισφαχάν, οι οποίες είχαν προηγουμένως πληγεί από το Ισραήλ.
Μετά την αμερικανική επιχείρηση, το Ιράν εκτόξευσε πυραύλους κατά στρατιωτικών στόχων των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Κατάρ, που αναχαιτίστηκαν χωρίς θύματα.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA), που επιβλέπει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, επιβεβαίωσε ότι οι εγκαταστάσεις υπέστησαν ζημιές, αλλά δεν μπορεί παρ’ όλα αυτά να αξιολογήσει το συνολικό μέγεθος των ζημιών στο Φορντό «λόγω της υπόγειας κατασκευής του και της φύσης των βομβών που χρησιμοποιήθηκαν».
Ο ΔΟΑΕ δήλωσε επίσης ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας εκτός των εγκαταστάσεων παραμένουν εντός φυσιολογικών επιπέδων, ενώ η κατάσταση του αποθέματος υψηλής εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν παραμένει αδιευκρίνιστη.
Κατά την έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στις 22 Ιουνίου, ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτήρισε την αμερικανική επιχείρηση ως «επικίνδυνη καμπή», καταδικάζοντας «κάθε στρατιωτική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή». Πρότεινε την ανάγκη άμεσης διακοπής των εθνοφυλετικών συγκρούσεων και επιστροφής σε διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση μιας «αξιόπιστης, συνολικής και ελεγμένης» λύσης.
Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας αναμένεται να επαναλάβουν τις θέσεις τους. Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο (E3) πιθανότατα θα τονίσουν ότι «το Ιράν δεν πρέπει ποτέ να αποκτήσει πυρηνικά όπλα» και θα παραπέμψουν στις πρόσφατες εκθέσεις του IAEA και την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου για παραβίαση των υποχρεώσεων μη διάδοσης από το Ιράν. Ενδέχεται επίσης να επαναλάβουν την προθυμία τους να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό “snapback” για τις κυρώσεις του ΟΗΕ.
Αντίθετα, η Ρωσία, η Κίνα, η Αλγερία και το Πακιστάν αναμένονται να καταδικάσουν τις επιθέσεις από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ ως παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και επικίνδυνες κλιμακώσεις.
Με την προθεσμία του Ψηφίσματος 2231 να πλησιάζει, πηγές του ΟΗΕ προειδοποιούν ότι «ο κίνδυνος δεν είναι μόνο μια ανεξέλεγκτη στρατιωτική αντιπαράθεση, αλλά και η πλήρης κατάρρευση του καθεστώτος μη διάδοσης στο θέμα του Ιράν».
Διαβάστε επίσης:
Κατρακυλά η δημοτικότητα Τραμπ: Οι πολίτες ανησυχούν για την κλιμάκωση της σύγκρουσης με το Ιράν
Ανάλυση BBC: Προσεκτικά υπολογισμένη και χορογραφημένη η απάντηση από το Ιράν – Στόχος να σωθεί η υπόληψή του
Μεγάλη βουτιά στις τιμές πετρελαίου μετά την πυραυλική επίθεση του Ιράν σε αμερικανικές βάσεις
