Το χάσμα της Τουρκίας με τις αρχές και τα συμφέροντα της ΕΕ διευρύνεται, όπως υπογραμμίζεται στην ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ), η οποία εγκρίθηκε με 367 ψήφους υπέρ, 74 κατά και 188 αποχές.
Η έκθεση, που συντάχθηκε από τον Ισπανό ευρωβουλευτή Νάτσο Σάντσες Αμόρ των Σοσιαλιστών, αναφέρει ότι οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχουν stagnate από το 2018, κυρίως λόγω της υποβάθμισης του κράτους δικαίου. Στις τρέχουσες συνθήκες, δεν είναι πιθανή η επανεκκίνηση της διαδικασίας προσχώρησης. Το ΕΚ καλεί την τουρκική κυβέρνηση και όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να κάνουν βήματα προς μία πιο στενή, δυναμική και στρατηγική συνεργασία, εστιάζοντας σε δράσεις για το κλίμα, την ενεργειακή ασφάλεια, τη μάχη κατά της τρομοκρατίας και την περιφερειακή σταθερότητα.
Όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κατάσταση του κράτους δικαίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρεται σε «άσχημη κατάσταση» και «δημοκρατική οπισθοδρόμηση» στην Τουρκία τον προηγούμενο χρόνο. Δηλώνει επίσης τη θλίψη του για το γεγονός ότι, παρά τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, η «κατάσταση της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας στην Τουρκία παραμένει σε κακή κατάσταση» εξαιτίας της κυβερνητικής παρέμβασης και της «πολιτικής εκμετάλλευσης της δικαιοσύνης».
Το ΕΚ προτρέπει τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν τους σοβαρούς περιορισμούς στις βασικές ελευθερίες, όπως της έκφρασης και του συνέρχεσθαι, καθώς και τις επιθέσεις κατά των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μελών της αντιπολίτευσης, των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικηγόρων, των συνδικαλιστών, των μειονοτήτων, των δημοσιογράφων, των ακαδημαϊκών, των καλλιτεχνών και των πολιτικών ακτιβιστών.
Το ΕΚ καταδικάζει τις συνεχείς διώξεις και τη λογοκρισία των δημοσιογράφων, εκφράζοντας «βαθιά ανησυχία» για την νομοθεσία που περιορίζει την ελευθερία του διαδικτύου, με ποινές φυλάκισης για δημοσιεύσεις στα κοινωνικά μέσα και αποκλεισμούς πρόσβασης σε ιστοσελίδες. Επίσης, αναφέρεται στη χρήση του Ανώτατου Συμβουλίου Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (RTÜK) για την καταστολή του τύπου.
Το ΕΚ ανησυχεί ιδιαίτερα για την πρόσφατη σύλληψη και απομάκρυνση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, για φερόμενες κατηγορίες διαφθοράς και τρομοκρατίας, με 106 υπόπτους. Έχει αποδοκιμάσει την προσωρινή απαγόρευση διαδηλώσεων στην Κωνσταντινούπολη και άλλες περιοχές, κρίνοντας ότι πρόκειται για «πολιτικά κίνητρα που αποσκοπούν στην αποτροπή ενός νόμιμου αντιπάλου από τις επερχόμενες εκλογές», ενδυναμώνοντας τη στήριξη ενός αυταρχικού καθεστώτος.
Για θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, η έκθεση χαιρετίζει την «αυξημένη επικοινωνία» με χριστιανικές μειονότητες, αλλά σημειώνει την έλλειψη προόδου στην προστασία των δικαιωμάτων των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, ιδιαίτερα όσον αφορά τη νομική τους προσωπικότητα. Καλεί την Τουρκία να επικεντρωθεί στην εφαρμογή των συστάσεων της Επιτροπής της Βενετίας και των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, ενώ επαναλαμβάνει την έκκληση για αναγνώριση του ρόλου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Περιφερειακή συνεργασία και σχέσεις καλής γειτονίας
Το ΕΚ τονίζει «το ζωτικά ενδιαφέρον του για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο», αναγνωρίζοντας τις πρόσφατες προσπάθειες αποκλιμάκωσης ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα, αν και παραμένουν ανοικτά ζητήματα που επηρεάζουν τις διμερείς σχέσεις. Καταδικάζει τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών μελών της ΕΕ από την Τουρκία και τις πρόσφατες αυξήσεις στις παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Επιπλέον, εκφράζει ανησυχία για τις απειλές πολέμου της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και ζητά να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Το ΕΚ τονίζει ότι το μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στην Τουρκία και τη Λιβύη παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών και ότι δεν έχει νομικές συνέπειες.
Σχετικά με το Κυπριακό, το ΕΚ ανησυχεί για τις μονομερείς ενέργειες που στοχεύουν στην εδραίωση της μόνιμης διαίρεσης του νησιού και καταδικάζει την πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου Ερντογάν στα κατεχόμενα, καθώς και τις δηλώσεις του που εμποδίζουν τις προσπάθειες επανένωσης.
Το ΕΚ χαιρετίζει τη διαδικασία επανέναρξης των συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, αναφέροντας τη δέσμευση και τη θετική διάθεση και των δύο πλευρών. Ενθαρρύνει την επόμενη φάση της συνεργασίας για την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και τη βελτίωση των σχέσεων.
Κλείνοντας, επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα, προτείνοντας την επαναφορά στο πλαίσιο που συμφωνήθηκε από τον ΟΗΕ και την αποδοχή του ρόλου του ΟΗΕ στις διαδικασίες.
Στο πλαίσιο της Συρίας, το ΕΚ τονίζει την επιθυμία για συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, καλώντας την Άγκυρα να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και να σταματήσει τις επιθέσεις και καταλήψεις. Επίσης, καταδικάζει τις εκστρατείες βίας που επηρεάζουν κουρδικές δυνάμεις.
Αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, το ΕΚ σημειώνει την αύξηση του εμπορίου Τουρκίας και Ρωσίας, καταδεικνύοντας την έλλειψη συμμόρφωσης της Τουρκίας με τις κυρώσεις της ΕΕ.
Μεταναστευτικό
Το ΕΚ αναγνωρίζει την προσπάθεια της Τουρκίας να φιλοξενήσει περίπου 3,1 εκατομμύρια πρόσφυγες και επισημαίνει τη σημασία συνεργασίας για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Παράλληλα, υπογραμμίζει την υποχρέωση της Τουρκίας να καταπολεμήσει τις παράνομες μεταναστευτικές διαδρομές και να διασφαλίσει την προστασία των δικαιωμάτων όλων των προσφύγων.
Καταλήγοντας, το ΕΚ ελπίζει ότι οι εξελίξεις στη Συρία θα επιτρέψουν στους πρόσφυγες να επιστρέψουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.
