Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτηρίζει «τη μεγαλύτερη συμφωνία πώλησης αμυντικών προϊόντων στην ιστορία» και αυτή η δήλωση αποτυπώνει την εξέλιξη της σχέσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Ριάντ, η οποία έχει μετατραπεί από απλή οικονομική συνεργασία σε έναν πολιτικά στρατηγικό δεσμό με μεγάλη σημασία. Εκτός από αυτή την εξέλιξη, το τέλος των κυρώσεων στη Συρία και το τελεσίγραφο προς το Ιράν αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά τη γεωπολιτική κατάσταση.
Οι συμφωνίες υπέρ των όπλων αποτελούν μέρος αυτής της στρατηγικής συνεργασίας με το Ριάντ. Ωστόσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν αποφάσισε το 2021 την αναστολή πωλήσεων επιθετικών όπλων λόγω του ρόλου του Ριάντ στον καταστροφικό πόλεμο της γειτονικής Υεμένης.
Η συμμαχία είχε δοκιμαστεί από τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018, όταν αργότερα μια έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών απέδειξε ότι η δολοφονία είχε εγκριθεί από τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος το αρνείται.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών άρχισαν να βελτιώνονται σταδιακά και υπό την προεδρία Μπάιντεν, ο οποίος το 2019, ως υποψήφιος, είχε δεσμευτεί να καταστήσει την χώρα ως κράτος παρία. Ωστόσο, οι πωλήσεις επιθετικών όπλων συνεχίστηκαν τον περασμένο χρόνο.
Έπειτα, υπήρξε πρόοδος προς την ολοκλήρωση ενός αμυντικού συμφώνου που περιλάμβανε την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του βασιλείου και του Ισραήλ.
Παρόλο που ο Τραμπ είπε στον πρίγκιπα διάδοχο: «Πιστεύω πραγματικά ότι συμπαθούμε πολύ ο ένας τον άλλον», η ανακοίνωση μιας σειράς αποφάσεων που αλλάζουν το γεωπολιτικό τοπίο ήταν εντυπωσιακή.
Καταργεί τις κυρώσεις στη Συρία: «Δίνει ευκαιρία για μεγαλείο»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε την κατάργηση των κυρώσεων στη Συρία, με στόχο να προσφέρει στη χώρα «μια ευκαιρία για μεγαλείο».
Από το βήμα του Σαουδαραβικού-Αμερικανικού Επενδυτικού Φόρουμ, αφού υπέγραψε σημαντικές οικονομικές και στρατιωτικές συμφωνίες με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ανέφερε την πρόθεση να επαναφέρει την ευκαιρία στη Συρία για «ένα καλύτερο μέλλον».
Ο Τραμπ αναμένεται να συναντηθεί στη Σαουδική Αραβία με τον νέο ηγέτη της Συρίας, Άχμεντ αλ Σάρα, κατόπιν διαμεσολάβησης του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ο Άχμεντ αλ Σάρα, γνωστός ως Αλ Γκολάνι, κατέλυσε με την τρομοκρατική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σάμ, η οποία ήταν παλαιότερα συνδεδεμένη με την Αλ Κάιντα, το καθεστώς των Άσαντ στη Συρία.
Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσε πως ο Τραμπ συμφώνησε να «χαιρετήσει» τον Σάρα κατά την παραμονή του στην Σαουδική Αραβία.
Ακόμα δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για τη μορφή της επαφής, ωστόσο θα αποτελέσει σήμα 180 μοιρών στην αμερικανική πολιτική προς τον Σάρα, ο οποίος είχε αναγνωρισθεί ως «τρομοκράτης» από τις ΗΠΑ.
Οι υποστηρικτές της νέας συριακής κυβέρνησης, Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Τουρκία, πιέζουν για αυτή τη συνάντηση, αν και μέχρι στιγμής ο Σάρα δεν έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο με τη Δύση αναφορικά με την άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Δαμασκού.
Η πρόταση προς το Ιράν και οι πιέσεις
Ο Τραμπ δήλωσε ότι επιθυμεί να συνάψει συμφωνία με το Ιράν, όμως προειδοποίησε τους ηγέτες της χώρας ότι αν απορρίψουν την προσφορά του, θα «προκαλέσει μαζική, μέγιστη πίεση» που θα περιορίσει τις εξαγωγές πετρελαίου της Τεχεράνης στο μηδέν.
Επιπλέον, ο Τραμπ εξέφρασε την ελπίδα οι Σαουδάραβες να συμμετάσχουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ, τις οποίες είχε μεσολαβήσει μεταξύ του Ισραήλ και άλλων χωρών του Κόλπου κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του.
Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία προσπαθούν να ενδυναμώσουν τη σχέση τους, όπως δήλωσε ο Τραμπ, μετά την υπογραφή συμφωνίας ύψους 142 δισ. δολαρίων για όπλα.
Αναφερόμενος στις συγκρούσεις Ισραήλ-Γάζας, τόνισε ότι οι κάτοικοι της Γάζας αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον, αλλά επισήμανε ότι αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί όσο οι ηγέτες τους επιλέγουν να προσβάλουν αθώους.
Ιστορική συμφωνία ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας – Τα στοιχεία του deal
Ο Τραμπ υπέγραψε συμφωνίες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων με τον πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος ανακοίνωσε ότι συνολικά το «μεγάλο deal» μπορεί να φτάσει το 1 τρισ. δολάρια.
Οι διμερείς συμφωνίες μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας καλύπτουν ποικιλία τομέων, συμπεριλαμβανομένης μιας στρατηγικής συμφωνίας οικονομικής συνεργασίας, με δέσμευση του Ριάντ για επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ.
Τραμπ: «Η μεγαλύτερη εξοπλιστική συμφωνία στην ιστορία»
Για την αμυντική συμφωνία ύψους 142 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ο Λευκός Οίκος τη χαρακτηρίζει ως «τη μεγαλύτερη εξοπλιστική συμφωνία στην ιστορία» και περιλαμβάνει την παροχή εξελιγμένου στρατιωτικού εξοπλισμού και υπηρεσιών από περισσότερες από δώδεκα αμερικανικές αμυντικές εταιρείες προς τη Σαουδική Αραβία.
Η αμυντική συμφωνία περιλαμβάνει 5 σημαντικές κατηγορίες:
Ανάπτυξη αεροπορικών και διαστημικών δυνατοτήτων
Αεροπορική και πυραυλική άμυνα
Ασφάλεια θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών
Ασφάλεια συνόρων και αναβάθμιση χερσαίων δυνάμεων
Αναβάθμιση συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών
Το πακέτο περιλαμβάνει επίσης εκτενή προγράμματα εκπαίδευσης και υποστήριξης για την ενίσχυση των πολεμικών δυνάμεων της Σαουδικής Αραβίας, όπως η αναβάθμιση στρατιωτικών ακαδημιών και υπηρεσιών υγείας.
Η προετοιμασία για την υπογραφή αυτής της συμφωνίας είχε γίνει αντικείμενο εκτενούς αναφοράς πριν την επίσκεψη, και συνέπεσε με την επαναφορά των πωλήσεων αμερικανικών επιθετικών όπλων στην Σαουδική Αραβία το περασμένο έτος.
Βασικά σημεία των συμφωνιών
Αν και αναμένονται λεπτομέρειες και διευκρινίσεις για τις συμφωνίες, είναι γνωστό ότι οι Ντόναλντ Τραμπ και Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν υπέγραψαν:
Συμφωνία για την αγορά αμερικανικών όπλων και παροχής υπηρεσιών ύψους έως 142 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Σαουδική Αραβία
Δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας για επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ
Επένδυση 20 δισ. δολαρίων σε κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης στην ΗΠΑ, αναλαμβανόμενη από τη σαουδαραβική DataVolt.
Δέσμευση αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών (Google, Oracle, Salesforce, AMD και Uber) για επενδύσεις 80 δισ. δολαρίων σε καινοτόμες τεχνολογίες στη Σαουδική Αραβία και τις ΗΠΑ συνεργαζόμενες με το Ριάντ.
Συμφωνία για την ενέργεια, περιλαμβάνει εξαγωγές αμερικανικών αεριοστρόβιλων και λύσεων ενέργειας αξίας 14,2 δισ. δολαρίων καθώς και επιβατικών αεροσκαφών Boeing 737-8 αξίας 4,8 δισ. δολαρίων.
Συμφωνία για ορυκτούς πόρους
Συμφωνία συνεργασίας με το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ
Συμφωνία συνεργασίας στους τομείς του διαστήματος και της υγείας
Συμφωνία συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας και της εξόρυξης
Συμφωνία για υποδομές, με αμερικανικές εταιρείες, όπως η Hill International, η Jacobs, η Parsons και η AECOM, να αναλαμβάνουν έργα όπως το Διεθνές Αεροδρόμιο King Salman, το King Salman Park, το The Vault και Qiddiya City αξίας 2 δισ. δολαρίων.
«Τα σπάμε» – Γιορτές και χειροκροτήματα με τον Σαλμάν
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν δήλωσε για τη στρατηγική συνεργασία των δύο χώρας ότι η συνολική αξία μπορεί τους επόμενους μήνες να φτάσει το 1 τρισ. δολάρια. «Τα σπάμε» (“we are rocking it!”) είπε ο Ντόναλντ Τραμπ, ενώ το κοινό χειροκροτούσε στο Σαουδαραβικό-Αμερικανικό Επενδυτικό Φόρουμ, επαινώντας την κυβερνητική πολιτική του και τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε τη Σαουδική Αραβία «υπέροχο μέρος» με «υπέροχους ανθρώπους» και ευχαρίστησε τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, προσδίδοντάς του τον τίτλο του «απίστευτου ανθρώπου». «Μου αρέσεις πολύ. Μου αρέσεις πάρα πολύ, γι’ αυτό δίνουμε τόσα πολλά» είπε απευθυνόμενος στον ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας.
Αναφερόμενος στη συνεργασία των δύο χωρών, ο Τραμπ σημείωσε ότι αυτή η επίσκεψη σηματοδοτεί 80 χρόνια συνεργασίας και ότι η σχέση ΗΠΑ–Σαουδικής Αραβίας αποτελεί «θεμέλιο ασφάλειας και ευημερίας».
«Σήμερα κάνουμε τα επόμενα βήματα για να εδραιώσουμε τη σχέση μας πιο στενή, πιο ισχυρή από ποτέ» δήλωσε ο Τραμπ για τη συνεργασία ΗΠΑ–Σαουδικής Αραβίας. «Και θα παραμείνει έτσι. Οι ΗΠΑ δεν μπαίνουν και βγαίνουν όπως κάνουν άλλοι», ανέφερε χωρίς να συγκεκριμενοποιεί.
Ακολουθώντας την ίδια γραμμή, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν εξέφρασε την εμπιστοσύνη ότι η Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει να επενδύει στη σχέση με τις ΗΠΑ, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομία, αλλά επεκτείνεται και στοχεύει στην εξασφάλιση ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή και παγκοσμίως.
