Οι στατιστικές των τελευταίων ετών αποδεικνύουν ότι οι οικονομικές πιέσεις και η αβεβαιότητα γύρω από την οικονομία είναι κυρίαρχοι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του άγχους για το γενικό κοινό. Η ανησυχία για το μέλλον, οι μόνιμες αυξήσεις στο κόστος ζωής, ο φόβος απώλειας εργασίας καθώς και η αίσθηση ότι τα πράγματα «ξεφεύγουν από τον έλεγχο» μπορούν να επιβαρύνουν σημαντικά την ψυχική και σωματική μας ευημερία.
Παρόλο που συχνά θεωρούμε την οικονομική ανασφάλεια ως καθαρά πρακτικό ζήτημα, στην πραγματικότητα επιδρά βαθιά και ψυχοσωματικά.
Η ψυχή και το σώμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, λειτουργώντας ως ένα ενιαίο σύστημα.
Έτσι, όταν το ψυχικό φορτίο είναι έντονο, το σώμα αντιδρά. Συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, ημικρανίες, κοιλιακοί πόνοι ή εξάντληση δεν είναι «τυχαία», αλλά σήματα προειδοποίησης.
Αντίστοιχα, όταν το σώμα υποφέρει, η ψυχή το επηρεάζεται: η παρατεταμένη σωματική ένταση, η κόπωση και η έλλειψη ενέργειας επηρεάζουν την όρεξη, ρίχνουν τη διάθεση και θολώνουν τη σκέψη. Δημιουργείται λοιπόν ένας αόρατος φαύλος κύκλος αλληλεπίδρασης, ο οποίος, εάν δεν γίνει νωρίς αντιληπτός, έχει την τάση να εντείνεται.
Όταν το άγχος γίνεται τρόπος ζωής… Ποιες είναι οι σωματικές συνέπειες;
Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε απειλές ή προκλήσεις. Ωστόσο, όταν το στρες είναι συνεχές και παρατεταμένο, μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνιο άγχος. Αυτή η συνεχής ενεργοποίηση του οργανισμού δεν περνά απαρατήρητη. Με την πάροδο του χρόνου, το σώμα αρχίζει να «μιλά» μέσω διαφόρων συμπτωμάτων, στέλνοντας μας προειδοποιητικές ενδείξεις. Κάποια από τα πιο χαρακτηριστικά είναι: Άρα, η σωματική υγεία είναι καθρέφτης της ψυχικής μας κατάστασης. Όταν το άγχος παραμένει ανάλυτο, το σώμα θα γίνει ο «καθρέφτης» του. Η διαρκής αίσθηση ανασφάλειας για το μέλλον μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα αποτυχίας, κατάθλιψης ή ακόμα και αδυναμίας. Όταν οι υποχρεώσεις φαίνονται ατελείωτες και η έξοδος από την κατάσταση αδύνατη, το άτομο συχνά αισθάνεται εγκλωβισμένο. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα με οικονομικές ανησυχίες συχνά περιμένουν ότι κάτι κακό θα συμβεί, με αυτή την αδιάκοπη αναμονή να επιτείνει το άγχος. Επιπλέον, η απώλεια σταθερότητας σε οικονομικό επίπεδο μπορεί να κάνει το άτομο να νιώθει έντονα συναισθήματα ανεπάρκειας, απογοήτευσης ή ακόμη και ντροπής. Η αίσθηση του «δεν τα καταφέρνω» μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και, σε πολλές περιπτώσεις, σε καταθλιπτικά συμπτώματα. Το χρόνιο άγχος λόγω των οικονομικών πιέσεων μειώνει επίσης την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε καθαρά και να παίρνουμε αποφάσεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι η οικονομική πίεση περιορίζει τη γνωστική ευελιξία και προάγει τον κύκλο άγχους – απογοήτευσης – αναβλητικότητας. Έτσι, το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να αναλάβει δράση, γεγονός που εντείνει ακόμα περισσότερο την αίσθηση αδιεξόδου. Επιπρόσθετα, το άγχος αυτό μπορεί να προκαλέσει κοινωνική απόσυρση. Άτομα που βιώνουν οικονομική πίεση συχνά αποφεύγουν κοινωνικές δραστηριότητες ή επαφές. Αυτή η απομόνωση, όμως, ενισχύει το αίσθημα μοναξιάς και επιβαρύνει περαιτέρω την ψυχική μας υγεία. Στο τέλος, η οικονομική ανασφάλεια είναι μια πραγματικότητα που δεν μπορούμε πάντα να ελέγξουμε. Ωστόσο, μπορούμε να ελέγξουμε το πώς την αντιμετωπίζουμε. Ακολουθούν ορισμένες πρακτικές για τη διαχείριση και την προστασία της ψυχικής και σωματικής μας υγείας: Δείτε επίσης: Καρδιοαγγειακά νοσήματα, άγχος και κατάθλιψη: Ποια η μεταξύ τους σχέση;
Η οικονομική ανασφάλεια —κυρίως όταν συνοδεύεται από αβεβαιότητα για το μέλλον ή φόβο απώλειας εργασίας— ενεργοποιεί ξανά και ξανά τον μηχανισμό «μάχης ή φυγής».
Κατά τη διάρκεια αυτής της κατάστασης, ο οργανισμός απελευθερώνει τις λεγόμενες «ορμόνες του στρες
Οι ψυχικές συνέπειες της οικονομικής αβεβαιότητας
Συμβουλές για τη διαχείριση του άγχους που προκαλεί η οικονομική ανασφάλεια
